Rib and Sea

Επιμέλεια - Φωτογραφίες : Ιωσήφ Παπαδόπουλος.

Στο κατάμεστο από κόσμο αμφιθέατρο της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών ξεκίνησε χθες τις εργασίες του το Πρώτο Διεθνές Συνέδριο της "Επιτροπής Λογιστικού Ελέγχου" για την διερεύνηση του ελληνικού δημόσιου χρέους. Τις εργασίες άνοιξε η ανεξάρτητη βουλευτής κ. Σοφία Σακοράφα, ενώ το πρώτο σκέλος των εργασιών συμπλήρωσαν με ομιλίες τους οι κ.κ. Λεωνίδας Βατικιώτης (δημοσιογράφος και λέκτορας Πολιτικής Οικονομίας στο Varna Free University of Cyprus), Νάντια Βαλαβάνη (συγγραφέας, οικονομολόγος), Χρήστος Παπαθεοδώρου (αναπληρωτής καθηγητής Κοινωνικής Πολιτικής στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης) και ο Νότης Μαριάς (αναπληρωτής καθηγητής Ευρωπαϊκών Θεσμών στο Πανεπιστήμιο Κρήτης). Συντονιστής ήταν ο κ. Ερίκ Τουσέν, πρόεδρος της CADTM στο Βέλγιο.

Η εναρκτήρια ομιλία της κ. Σοφίας Σακοράφα, η οποία υπενθυμίζεται ότι ετέθη εκτός της  Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΠΑΣΟΚ επειδή αρνήθηκε να υπογράψει την Συνθήκη του Mνημονίου, ήταν εμπνευσμένη και δημιούργησε αίσθηση στο πυκνό ακροατήριο του αμφιθεάτρου της Νομικής. Όχι βεβαίως ότι και οι υπόλοιποι ομιλητές υστέρησαν. Κάθε άλλο. Ο κ. Νότης Μαριάς μάλιστα, με τις εύστοχες επισημάνσεις και τα απαξιωτικά για τις κυβερνητικές επιλογές σχόλιά του, ξεσήκωσε το ακροατήριο, το οποίο συχνά τον διέκοπτε με παρατεταμένα χειροκροτήματα. Παραθέτω εδώ αυτούσια την ομιλία της κ. Σοφίας Σακοράφα.

Αγαπητοί προσκεκλημένοι, κύριοι και κυρίες σύνεδροι, σύντροφοι ακτιβιστές, συναγωνιστές, η ελληνική πρωτοβουλία για την σύσταση Επιτροπής Λογιστικού Ελέγχου του δημόσιου χρέους, σας καλωσορίζει σε αυτό το πολύ σημαντικό τριήμερο ανταλλαγής θέσεων, προτάσεων, προβληματισμών και εμπειριών. Με ιδιαίτερη χαρά, αλλά και προσδοκίες, κωλωσορίζουμε όλους όσους ήρθαν από άλλους τόπους, νοώντας τον πλανήτη σαν μια μεγάλη πατρίδα οραμάτων, ιδανικών, αγώνων και κατακτήσεων των λαών.

Στην Ελλάδα γεννήθηκε ένας μεγάλος κινηματογραφιστής γνωστός στα πέρατα του κόσμου. Ο Θόδωρος Αγγελόπουλος. Στην ταινία του "το βλέμμα του Οδυσσέα", όπως αναλύει ο Πιερ Αμπέρ, έχει σαν κεντρικό θέμα το βλέμμα ή, πιο συγκεκριμένα, την ανάκτηση του βλέμματος. Έτσι εξηγεί την προέλευση της κρίσης ο κεντρικός ήρωας της ταινίας όταν, προσπαθώντας να φωτογραφίσει έναν ιερό και αποκαλυπτικό χώρο, όπως ο ναός του Απόλλωνα στη Δήλο, δεν καταφέρνει παρά να βγάλει μαύρες φωτογραφίες. Και μουρμουρίζει : "Τίποτα... Εικόνες αρνητικές του κόσμου... σαν να μην είχα βλέμμα. Άρχισα να τραβάω τη μια φωτογραφία πίσω απ' την άλλη. Οι ίδιες μαύρες τρύπες..."

Ο πρωταγωνιστής συνειδητοποιεί ότι έχει χάσει το βλέμμα του και το ταξίδι θα είναι η προσπάθειά του να το ανακτήσει. Ώσπου, στο τελικό πλάνο, στο τέλος του ταξιδιού, θα καταφέρει να εμφανίσει και να δει τη χαμένη από τις αρχές του αιώνα ταινία που αντιπροσωπεύει το πρώτο βλέμμα : "Ένα βλέμμα χαμένο, ένα βλέμμα που γυρεύει να βγει απ' το σκοτάδι... κάτι σαν γέννηση..."

Φίλες και φίλοι, αυτή ακριβώς είναι η ιστορία μας. Βρισκόμαστε στο ύστατο σημείο της κρίσης. Η πατρίδα μας που δεν αναγνωρίζει τα παιδιά της και τα παιδιά που δεν αναγνωρίζουν την πατρίδα τους. Οι χώροι των ονείρων, των αναμνήσεων ή των ιδανικών, σε αντίθεση μ' ένα παρόν δίχως βλέμμα. Μορφές εξόριστων, αν ορίσουμε σαν εξορία ένα συναίσθημα απώλειας όπου το απόν μπορεί να πάρει τα συμβολικά ονόματα δικαιοσύνη, λογοδοσία, δημοκρατία, ανεξαρτησία, ελπίδα, όραμα. Όπως ακριβώς το περιγράφει αυτός που είναι σίγουρα ανάμεσά μας, ο Θανάσης Βέγγος, στην ίδια ταινία. "Δεν ξέρω πόσες χιλιάδες χρόνια ανάμεσα σε σπασμένες πέτρες και αγάλματα. Πεθαίνουμε".

Γιατί πάνω από τα περιώνυμα νούμερα και τις στατιστικές υπάρχουν πολυτιμότερες έννοιες. Πάνω από τα κερδοσκοπικά παιγνίδια των αγορών και τους ταγούς τους, υπάρχουν πολυτιμότερα περιεχόμενα, υπάρχουν άνθρωποι, υπάρχει η ιστορία, υπάρχει ο πολιτισμός, υπάρχει η αξιοπρέπεια, υπάρχει ο λαός, που εδώ στη χώρα μας έχει χάσει το βλέμμα του. Η ανθρωπιά και η αξιοπρέπεια, σαν κοινωνική κατάκτηση και όχι σαν ευγενική προσφορά, έχει παραδοθεί στη νεοφιλελεύθερη βαρβαρότητα. Η ιστορία μας, ιστορία αντιστάσεων και λαϊκών κατακτήσεων, έχει παραμορφωθεί από ανιστόρητες και αντιδιαλεκτικές τελολογικές θεωρίες περί μονόδρομου. Ο πολιτισμός μας, η πεμπτουσία του οποίου είναι το σχέδιο του Προμηθέα να σώσει τους ανθρώπους από την καταστροφή, γιατί οι άνθρωποι είναι το μόνο καύσιμο της ιστορίας, έχει αντικατασταθεί από την προϊστορία της σωτηρίας των χρηματοπιστωτών και των τραπεζιτών. Ο λαός, από πολιτικό υποκείμενο, όπως οφείλει να τον αντιλαμβάνεται κάθε κυβέρνηση, αντιμετωπίζεται σαν κατηγορούμενο χυδαίων επιθέτων : τεμπέλης, διεφθαρμένος, τσαμπατζής...

Όλο αυτό το πλέγμα στρέβλωσης οργανώθηκε και υλοποιήθηκε μέσα από ισχυρούς μηχανισμούς κυβερνητικής προπαγάνδας, με κατ' αρχήν στόχο την καλλιέργεια συνενοχής και φόβου. Ο πρώτος αυτός στόχος που απευθύνεται στα ένστικτα του λαού μας, λειτουργεί σαν ένα θαυμάσιο λοιμοκαθαρτήριο που ξεπλένει τις αμαρτίες ενός ολόκληρου συστήματος. Αλλά το σχέδιο δεν σταματά εδώ. Το ένστικτο του φόβου και της συνενοχής δεν είναι ποτέ αρκετό για την πλήρη, την απόλυτη κυριαρχία, την άνευ όρων επιβολή. Χρειάζεται και κάτι ακόμη. Χρειάζεται ο λαός να χάσει το βλέμμα του.

Τι είναι ένας λαός χωρίς βλέμμα; Είναι ένας λαός που παραχωρεί την πολιτική του υπόσταση, το όραμά του. Είναι ένας λαός που εκχωρεί την ιστορία του σε ένα είδος κενής ελπίδας, λευκής απελπισίας. Γιατί γνωρίζουν καλά ότι "το πολιτικό παρόν δεν είναι ξένο προς το ιστορικό παρελθόν". Αυτό είναι το σχέδιο. Και είναι πιλοτικό, όσο παράλληλα και λογικό.

Πάντα σε περιόδους όξυνσης της κρίσης το σύστημα ανασύρει μηχανισμούς προπαγάνδας και καταστολής. Μόνο που τούτη τη φορά ξεπέρασε ακόμη και τον εαυτό του. Πάντοτε, εκτός από την εποχή του Μακαρθισμού, επέτρεπε σαν βαλβίδα εκτόνωσης, σαν μηχανισμό λείανσης και ταυτόχρονα στίλβωσης του ίδιου του συστήματος, μικρές χαραμάδες, έστω τυφλές ελπίδες, που, ακόμη κι' αν δεν ήταν αρκετές, ήταν κάτι. Σήμερα επιδιώκει να ελέγξει κάθε ανεξάρτητο όνειρο. Επιδιώκει να σφραγίσει κάθε χαραμάδα. Για να μη βλέπουμε πια. Αυτό που ζούμε, είναι η ιστορική νεύρωση του συστήματος. Μια νεύρωση που είναι χρήσιμη για το σύστημα, καθώς του παρέχει ισορροπία, του ανοίγει τον δρόμο να συνεχίσει να επιβιώνει χωρίς να χρειαστεί να αλλάξει.

Αυτό που έχουμε την υποχρέωση να διακρίνουμε είναι ότι κάθε φορά που το σύστημα καλλιεργεί την τρομοκρατία και ακόμη πιο έντονα όποτε κλείνει τις χαραμάδες, είναι απολύτως φοβισμένο και κατά συνέπεια προσπαθεί να εκφοβίσει. Για τον λόγο αυτό και η μοναδική διέξοδος από αυτή την εσωτερική του αντίφαση είναι η βία. Γιατί δεν υπάρχει εντονότερη μορφή βίας από την κατάλυση του βλέμματος. Και είναι αυτός ο λόγος που δεν υπάρχει υψηλότερη μορφή αντίστασης από την προσπάθεια να ανακτήσουμε το βλέμμα μας. Να γεννηθούμε δηλαδή. Και όπως διατύπωσε ο Αμεγκουάλ : "ο χρόνος είναι ο τόπος της ιστορίας. Η μνήμη, η ανθρώπινη μορφή του χρόνου".

Η γέννηση αυτή δεν μπορεί να συντελεσθεί χωρίς την ιστορία και τη μνήμη. Η τεράστια συμβολή αυτού του συνεδρίου είναι αυτή ακριβώς. Η εμπειρία που θα μας μεταφέρετε οφείλει να δημιουργήσει και να ξαναβρεί τη ζωή. Δηλαδή, να μεταφέρει την αναδρομική αναγκαιότητα του παρελθόντος σε χρόνο ενεστώτα. Να καταφέρουμε να διατρέξουμε μαζί στο ζωντανό τόπο της ιστορίας και της μνήμης, εμπεδώνοντας ότι αυτό που συνέβη στον Ισημερινό, στην Αργεντινή, αυτό που συντελείται σήμερα στην Ελλάδα, την Ιρλανδία, την Πορτογαλία, ενώνονται μέσα από το αόρατο νήμα της ιστορίας. Και αυτό το νήμα το μεταφέρετε, το μεταφέρουμε όλοι εμείς.

Η μνήμη ζώσα και παρούσα. Η ιστορία, όχι αυτή των πολιτικών και των οικονομικών διευθυντηρίων, αλλά των λαών και της αντίστασής τους, παρελαύνουσα. Η απόδειξη είναι εδώ και έρχεται από τη Νότια Αμερική, έρχεται από τους συντρόφους της περιφερειακής Ευρώπης. Αυτό γυρεύουμε σαν την καταλυτική αρχή. Μια απόδειξη.

Αγαπητοί φίλοι, θα σταθώ για λίγο στην ανάγκη της απόδειξης. Είναι αλήθεια και δυστυχώς είναι η μόνη έγκυρη αλήθεια αυτής της εποχής, ότι οι ματαιώσεις του οράματος για έναν άλλο κόσμο, βύθισαν τους λαούς στο δόγμα τού : αφού το όραμα γκρεμίστηκε, τότε συμβιβάζομαι με την πραγματικότητα. Είναι επίσης αλήθεια, ότι οι πρωτοπόρες δυνάμεις της κοινωνίας και του πολιτικού φάσματος βρέθηκαν ηττημένες και αταβιστικά κλεισμένες σε ηχομονωμένες αίθουσες. Το αποτέλεσμα ήταν ότι ακούγαμε μόνο τις φωνές μας. Και μάλιστα, όποια φωνή δεν ήταν οικεία και βολική στον θεωρητικό μανδύα μας, αντί να αναγνωρίσουμε την όποια αλήθειά της, την κατατάσσαμε συλλήβδην στο ψέμα.

Η ήττα ήταν διπλή. Ήττα της κοινωνίας. Ήττα της πρωτοπορίας. Και γι' αυτήν την ήττα της πρωτοπορίας αυτόπτες μάρτυρες ήταν οι λαοί. Γι' αυτό χρειαζόμαστε απόδειξη. Απλή, κατανοητή, εύληπτη. Ανάμεσα στη θεωρία και στο κίνημα, αναγκαία σήμερα είναι η απόδειξη. Η επιβεβαίωση δηλαδή της ισχύος. Η τεκμηρίωση της ορθότητας μιας πρότασης μέσω ενός γεγονότος που έχει ήδη συμβεί, που αποτελεί ήδη μια ιστορική και πολιτική πρακτική. Η αποδεδειγμένη πράξη είναι άλλωστε το μέτρο της θεωρίας, το κριτήριο που δείχνει την ερμηνευτική ικανότητα και τα όριά της. Η αποδεδειγμένη πράξη είναι ο κινητήριος κοχλός για να ανακτήσουμε το βλέμμα μας. Γιατί πριν από την κινηματική διαδικασία στην οποίαν προσβλέπει η Ε.Λ.Ε. και την θεωρεί αναπόσπαστο συστατικό της, υπάρχει η ανάγκη να πείσουμε ότι κάποια στιγμή, κάπου στον πλανήτη, έγιναν αλλιώς τα πράγματα.

Είναι ο μόνος όρος που μπορεί να γκρεμίσει την υποτακτικότητα των ανθρώπων απέναντι στο θηρίο των αγορών. Είναι ο μόνος όρος που μπορεί να απελευθερώσει δυνάμεις από το αξίωμα του μονόδρομου. Είναι ο μόνος όρος που μπορεί να καταδείξει τους κανόνες ενός συστήματος, που αφαιμάζει και καταχράται. Και όλοι οι παραπάνω όροι είναι οι αναγκαίες συνθήκες του κινήματος. Λαός που παύει να είναι υποτακτικός, λαός που απελευθερώνεται από συστημικά δόγματα, λαός που καταλαβαίνει ότι οι αρπακτικοί κανόνες του συστήματος αποτελούν τη νομοτέλεια της ύπαρξής του, λαός που γνωρίζει ότι κάπου, κάποτε, σήμερα, εδώ τα πράγματα γίνονται και αλλιώς, είναι λαός έτοιμος να αντισταθεί, να ανατρέψει, να δημιουργήσει. Γι' αυτού του είδους τη γέννα μιλώ. Σε αυτού του είδους τη γέννα προσβλέπω.

Γνωρίζω καλά, δυστυχώς όλοι γνωρίζουμε καλά, περισσότερο καλά τις διαφορές μας, σε σχέση με αυτά που αποτελούν τον κοινό μας τόπο. Απέναντι σ' αυτές τις διαφορές, και απευθύνομαι στις ζωντανές πρωτοπόρες δυνάμεις της αριστεράς και της προόδου, χρειάζεται πολιτικό θάρρος. Πολιτικό θάρρος είναι να έχεις ώριμη υπομονή, την τελική λύση να την αναδείξει ο λαός και ταυτόχρονα να είσαι ανυπόμονος για να βρει γρήγορα ο λαός αυτήν τη λύση. Αυτό είναι η Ε.Λ.Ε. Αυτή είναι η ταυτότητά της. Λέμε, ελάτε όλοι μαζί να ελέγξουμε, να διεκδικήσουμε, να ανατρέψουμε. Δεν περιοριζόμαστε μόνο στη διάγνωση του κακού, αλλά ριψοκινδυνεύουμε ερμηνείες, κλονίζουμε συστημικά κατεστημένα και απελευθερώνουμε νέα ενέργεια. Τι είναι αυτό που θα προκριθεί σαν λύση μετά από αυτή την διαδικασία;

Ελάτε να το οικοδομήσουμε μαζί και σε μια διαδικασία ιδεολογικής πάλης. Ελάτε να γίνουμε το μέτωπο και κάθε κομμάτι αυτού του μετώπου, ας αναπτύσσουμε αυτόνομα και δυναμικά την παρέμβασή μας στην κοινωνία ώστε να διαμορφωθεί κατ' αρχήν η αναγκαία κοινωνική συνείδηση της ανατροπής και ταυτόχρονα να είναι αυτή που θα γεννήσει και θα στηρίξει την στρατηγική κατάληξη της επόμενης μέρας.

Δεν μπορούμε να κοιτάμε στα μάτια τον συνταξιούχο, τον άνεργο, τον κοινωνικά απόβλητο, το νέο και τη νέα που ετοιμάζονται να δραπετεύσουν από την πραγματικότητα που τους κληροδοτούμε και την ίδια στιγμή να δηλώνουμε με την πρακτική μας : "ου τόπος". Δεν μπορούμε τη στιγμή που ξεπουλιέται η γη μας, τα δημόσια αγαθά μας, τα λιμάνια της Ελλάδας και της Πορτογαλίας, την ίδια στιγμή να διαιρούμε αντί να πολλαπλασιάζουμε. Δεν μπορούμε σε κάθε κρίση τούτου του συστήματος να περιμένουμε ότι είναι η τελευταία και την ίδια στιγμή, που αυτό αποδεικνύει ότι θα ζήσει για πολύ ακόμη, εμείς να βγάζουμε τον επιθανάτιο ρόγχο της ψεύτικης προσδοκίας. Να αρνείσαι τα πάντα από αυτά που μπορούν να σε διχάσουν και να μην αρνείσαι τίποτε από αυτά που μπορούν να σε ισχυροποιήσουν. Αυτή είναι η Ε.Λ.Ε. Αυτή είναι η ταυτότητά της.

Ελάτε να ελέγξουμε, να διεκδικήσουμε, να ανατρέψουμε, δημιουργώντας ένα συμπαγές μέτωπο, χωρίς ρωγμές καχυποψίας, ηγεμονισμού και επικυριαρχίας. Δεν μπορούμε να αντιμετωπίσουμε την υπεροπλία του εχθρού μας , όταν την ίδια στιγμή χάνουμε το όπλο της ενότητας. Ελάτε να ανοίξουμε τους λογαριασμούς του χρέους. Είναι μια βαθειά πολιτική διαδικασία, αφού η ίδια η φύση του χρέους είναι ταξική.

Κορυφαίος θεωρητικός έγραψε : " Η συνείδηση της εργατικής τάξης δεν μπορεί να γίνει αληθινά πολιτική συνείδηση, εάν οι εργάτες δεν μάθουν να απαντούν σε όλες, χωρίς εξαίρεση, τις περιπτώσεις αυθαιρεσίας και καταπίεσης, βίας και κατάχρησης". Αυθαιρεσία είναι ένα χρέος για το οποίο δεν ρωτήθηκε ποτέ ο λαός. Καταπίεση είναι ένα χρέος η εξυπηρέτηση του οποίου σου στερεί την ανεξαρτησία, την δημοκρατία, τα κοινωνικά κεκτημένα. Βία είναι ένα χρέος, η αντιμετώπιση του οποίου δημιουργεί κοινωνικά και οικονομικά απαρτχάϊντ. Κατάχρηση είναι ένα χρέος που διογκώθηκε από παράνομες συμβάσεις, από τις μίζες της Γκόλντμαν Σακς, από τις μεγαλοεργολαβίες των Ολυμπιακών Αγώνων. Και η απάντηση απέναντι στην αυθαιρεσία, τη βία και την κατάχρηση, είναι η γνώση. Η γνώση που είναι, κατά την άποψή μου, η φύτρα κάθε κινήματος και η κινητήρια δύναμη παραγωγής πολιτικών λύσεων και πολιτικών ανατροπών. Ένα ταξίδι με άκρως πολιτική ρότα, αφού ο τελικός προορισμός της είναι η απόδειξη της ταξικής φύσης του χρέους, τελικός στόχος είναι η αυτονόητη ταύτιση αυτής της βίαιης ταξικότητας με το ίδιο το σύστημα.

Αγαπητοί σύνεδροι, είναι μεγάλη η ευθύνη που φέρετε. Από τα συμπεράσμάτα σας περιμένουμε θεωρητικό οδηγό δράσης. Αγαπητοί φιλοξενούμενοι από μια άλλη ήπειρο, είναι τεράστια η συμβολή σας, γιατί η δράση που αναπτύξατε είναι εργαλείο αξιόπιστο και ρεαλιστικό. Αγαπητοί συναγωνιστές από την Ευρώπη, είναι σημαντική η παρουσία σας γιατί βγάζει τους λαούς από τους δρόμους του απομονωτισμού και της αποσπασματικότητας και ανοίγει δρόμους διεθνισμού και ολομέτωπης επίθεσης. Αυτά είναι τα ακριβά υλικά μας. Η θεωρία μας, η δράση μας, η διεθνιστική μας αλληλλεγγύη.

Δεν βρίσκω καλύτερο τρόπο να ευχηθώ καλή επιτυχία στις εργασίες του συνεδρίου, παρά με ένα απόσπασμα από τον Πάμπλο Νερούντα. "Αποφεύγουμε τον θάνατο σε μικρές δόσεις όταν θυμόμαστε πάντοτε ότι για να είσαι ζωντανός χρειάζεται μια προσπάθεια πολύ μεγαλύτερη από το απλό γεγονός της αναπνοής. Μόνο η ένθερμη υπομονή θα οδηγήσει στην επίτευξη μια λαμπρής ευτυχίας".

Ας κάνουμε αυτή τη μεγάλη προσπάθεια! Με ένθερμη υπομονή και παθιασμένη εγρήγορση. Κάπου μακρύτερα οι μέρες θα είναι πραγματικά λαμπερές!

Τις εργασίες της χθεσινής πρώτης ημέρας του Συνεδρίου έκλεισαν με ομιλίες τους οι κ.κ. Άντι Στόρεϊ (καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Δουβλίνου), Ντάριους Ζαλέγκα (συνδικαλιστής, δημοσιογράφος της Le Monde Diplomatique στην Πολωνία), Αντρέϊ Χούνκο (βουλευτής του Die Linke στην Γερμανία) και Ντενί Ντιράν (γ.γ. του συνδικάτου της CGT στην Τράπεζα της Γαλλίας.

Έγιναν επίσης παρεμβάσεις εκ μέρους εκπροσώπων από άλλες χρεωμένες χώρες της Ευρώπης, ενώ προεβλήθη και το ντοκυμαντέρ "Debtocracy", παρουσία των συντελεστών του, Κατερίνας Κιτίδη και Άρη Χατζηστεφάνου. Συντονιστής αυτού του δεύτερου σκέλους των ομιλιών και συζητήσεων ήταν ο νομικός κ. Στάθης Χατζόπουλος.

Οι εργασίες του Συνεδρίου θα διαρκέσουν μέχρι και την Κυριακή 8 Μαίου 2011. Το πλήρες πρόγραμμα και αναλυτικά όλες τις ομιλίες, τοποθετήσεις και συζητήσεις μπορούν, όσοι αδυνατούν να τις παρακολουθήσουν από κοντά, να τις δουν στον επίσημο διαδικτυακό τόπο της "Επιτροπής Λογιστικού Ελέγχου" : www.elegr.gr