Rib and Sea

Ομιλία Ετιέν Σουάρντ “X TED”

Πηγή : https://anarmodios.wordpress.com/2014/11/10/1-589/

Λοιπόν, είμαι εδώ να σας μιλήσω για τη Δημοκρατία. Την πραγματική. Αυτή που δεν υπάρχει πουθενά! Αυτή που νομίζω πως θα μας έλυνε τα προβλήματα…

Είμαι εκπαιδευτικός στη Μασσαλία και το 2005 ξεκίνησε η ύπαρξή μου. Ξύπνησα πολιτικά λόγω μιας δημόσιας συζήτησης στην Γαλλία για το επονομαζόμενο Ευρωπαϊκό σύνταγμα. Όταν το διάβασα εκνευρίστηκα, το βρήκα επικίνδυνο. Έγραψα μια απάντηση 10 σελίδων, με άλλες τόσες σελίδες σημειώσεων και τη δημοσίευσα στην ιστοσελίδα μου. Το έστειλα στις επαφές μου σαν να έριχνα ένα μήνυμα σε μπουκάλι στη θάλασσα. Τότε έγινε κάτι που άλλαξε τη ζωή μου. Οι άνθρωποι το αγκάλιασαν σαν να ήταν κάτι που τους έλλειπε. Για μήνες περνούσα τις νύχτες μου προσπαθώντας να απαντήσω στα μηνύματα του κόσμου. Ειδικά σε αυτούς που με απέρριπταν, προσπαθώντας να τους δείξω ότι έκαναν λάθος.

Σιγά, σιγά ασχολήθηκαν με το θέμα οι εφημερίδες, η τηλεόραση, το ραδιόφωνο. Έφτασαν μέχρι την πόρτα μου. Ο μετρητής της σελίδας μου γύριζε σαν ανεμιστήρας, 40.000 επισκέψεις την ημέρα! 12.000 e-mail σε 2 μήνες. Τώρα συνειδητοποιώ πως αυτό που με άλλαξε ήταν το πως με έβλεπαν όλοι αυτοί. Μου έδωσαν απίστευτη δύναμη. Πρώτον δεν έπρεπε να απογοητεύσω όσους με έβλεπαν θετικά. Και ήταν και αυτοί που δεν με γούσταραν καθόλου. Επιφυλακτικοί, με φώναζαν απατεώνα, αλήτη, άνομο. Ήθελα να τους διαψεύσω. Όλες αυτές οι διαφορετικές ματιές μου έδωσαν απίστευτη ενέργεια, που με ωθεί ακόμη και σήμερα.

Ανακάλυψα ότι αυτή η ώθηση δεν είναι κάτι καινούριο οι Αθηναίοι την ονόμαζαν “αιδώ.” Να μια ιδέα πολύ ενδιαφέρουσα και βασική: Για τους Αθηναίους ο απλός πολίτης ήταν εκείνος που νοιαζόταν για τη γνώμη των άλλων. Αυτό τον οδηγούσε στην αρετή. Όταν στα μάτια των άλλων έβλεπε την επιβράβευση, αυτό τον ενθάρρυνε να είναι ενάρετος. Και όταν έβλεπε την αποδοκιμασία, αυτό τον ενθάρρυνε να επιστρέψει στο δρόμο της αρετής. Και πιστέψτε με, δουλεύει. Άνθρωποι με αιδώ είναι πιο ηθικοί. Αντίθετα οι υπόλοιποι είναι πολύ επικίνδυνοι. Ε, δεν χρειάζεται να τους θανατώσουμε αλλά θα μπορούσαμε να μην δίνουμε ευθύνες στους επικίνδυνους.

Από το 2005 εργάζομαι σκληρά για τα εξής: Πρώτον, προσπάθησα να βρω την αιτία των κοινωνικών αδικιών. Προσπάθησα να βρω τη βασική αιτία. Μετά ανακάλυψα με έκπληξη τις υπέροχες ιδέες της Αθηναϊκής Δημοκρατίας. Μιας πραγματικής Δημοκρατίας.

Ανάλυσα πολλές σημαντικές λέξεις που έχουν χάσει το νόημά τους. Το έχουν χάσει εδώ και τουλάχιστον 200 χρόνια. Τέλος, προσπάθησα να φανταστώ πώς αυτή η προσπάθεια θα συνεχιζόταν. Δεν κατέχω την απόλυτη αλήθεια. Διαμορφώνω και ενδυναμώνω μια ιδέα. Προσπαθώ να σκεφτώ θεσμούς που θα μας προστάτευαν από την κατάχρηση της εξουσίας (των κυβερνώντων). Ευελπιστώ πως τέτοιο καλοί θεσμοί θα μας οδηγήσουν στην αρετή. Δεν βασίζομαι στην αρετή των πολιτών. Εξάλλου όλοι έχουμε την καλή και την κακή πλευρά μας. Αλλά οι καλοί θεσμοί αναδεικνύουν την καλή πλευρά μας, με το ίδιο τρόπο που οι σημερινοί θεσμοί μας οδηγούν μακριά από το γενικό συμφέρον, το κοινό καλό.

Για να τους βρω χρησιμοποιώ μια εξαιρετική μέθοδο, από ένα παλιό γιατρό: Τον Ιπποκράτη, ο οποίος έψαχνε τη γενεσιουργό αιτία. Αυτή τη μέθοδο χρησιμοποιώ πάντα. Γιατί; Έλεγε: Για να λύσεις ένα πρόβλημα μια αρρώστια, μην καταπολεμάς τα συμπτώματα. Προφανώς δεν θα λύσεις τίποτα. Αλλά ούτε και τις αιτίες. Μπορεί να είναι πάρα πολλές, όχι. Ανάμεσα στις αιτίες ψάξε για την πιο σημαντική. Την βασική αιτία που καθορίζει όλες τις άλλες. Αυτή χρειαζόμαστε. Για αυτήν ψάχνω.

Λοιπόν, όλοι οι ακτιβιστές φίλοι μου που γνώρισα στην πολιτική, με τους οποίους μοιραζόμαστε αγώνες, πάντα προσπαθούν επί ματαίω. Σχεδίασαν ένα διάγραμμα με όλα εκείνα τα θέματα που δεν μπορούν να περάσουν στον κόσμο. Διαπιστώνω έκπληκτος ότι όλα αυτά αυτά για τα οποία παλεύουν οι ακτιβιστές αυτοί, αν και σημαντικά, είναι μόνο συμπτώματα. Δεν νομίζω ότι κάποιος προσπαθεί να βρει την αιτία όλων αυτών!

Πιστεύω ότι βρήκα - μπορεί να κάνω λάθος -  την κοινή αιτία που προκαλεί όλη αυτή την αδικία και αδυναμία. Βρήκα πού ξεκινά η κοινωνική αδικία. Νομίζω ότι είναι η έλλειψη ελέγχου στην πολιτική εξουσία που προκαλεί την αδυναμία στους πολίτες. Οι κοινωνικές αδικίες υπάρχουν γιατί οι “απλοί άνθρωποι” δεν έχουν τη δύναμη να αντισταθούν στην εξουσία. ‘Ολοι αυτοί οι ακτιβιστές που ξέρουν σπαταλούν τη ζωή τους πολεμώντας και δεν καταφέρουν τίποτα. Γιατί; Επειδή η πολιτική τους αδυναμία είναι τέτοια που δεν τους επιτρέπει να τα καταφέρουν. Από που προέρχεται αυτή η αδυναμία; Σύμφωνα με την ανάλυσή μου προέρχεται από το σύνταγμα. Αυτό το κείμενο που επιτρέπει στους εκλεγμένους ηγέτες να μην απολογούνται ή να κινδυνεύουν με καθαίρεση.

Δεν διαλέγουμε εμείς τους υποψηφίους μας. Δεν ξεκινάμε δημοψηφίσματα με δική μας πρωτοβουλία. Δεν αποφασίζουμε ο,τιδήποτε με προσωπική πρωτοβουλία. Αφήνουμε το χρήμα να είναι ιδιωτικό αγαθό, γιατί το σύνταγμα δεν απαιτεί να είναι δημόσιο, κλπ. Δεν έχω χρόνο να σας αναφέρω όλη τη λίστα. Αντίθετα, το σύνταγμα προβλέπει ρητά όλες τις αδυναμίες μας. Δεν έγινε μαγικά, έτσι είναι γραμμένο.

Μην ξεχνάτε τη γενεσιουργό αιτία. Γιατί σε όλη τη γη τα συντάγματα προγράφουν την αδυναμία μας; Δεν πρόκειται περί συνομωσίας, δεν μπορεί να είναι σε κάθε χώρα, σε κάθε περίπτωση, δεν είναι αυτό. Μια παγκόσμια διαδικασία πρέπει να έχει μια καθολική αιτία. Μου φαίνεται ότι αυτό που δημιουργεί τέτοια συντάγματα που προγράφουν την αδυναμίας μας, αντί για τη δύναμή μας, που δεν μας προστατεύουν από καταχρήσεις εξουσίας, πιστεύω ότι οφείλεται στο γεγονός ότι αυτοί που τα γράφουν, οι νομοθέτες, έχουν προσωπικό συμφέρον να μην δημιουργούν καλά συντάγματα και να μην ενισχύουν την εξουσία των πολιτών. Είναι συγχρόνως ελεγκτές και ελεγχόμενοι, είναι επαγγελματίες πολιτικοί.

Πλησιάζουμε στη γενεσιουργό αιτία. Δεν φταίνε αυτοί, δεν έχουν σατανική φύση. Εμείς τους αφήνουμε να τα γράφουν. Για να δούμε πόσο σημαντικό είναι αυτό το λάθος, ας θυμηθούμε τον σκοπό ενός συντάγματος. Οι άνθρωποι, εμείς, για περίπου 2.500 χρόνια, χρειαζόμαστε να τοποθετήσουμε αντιπροσώπους πάνω από εμάς για να δημιουργήσουν και να επιβάλλουν νόμους που θα μας προστατεύσουν από την όποια εξουσία των ισχυρών. Επομένως αυτοί οι άνθρωποι είναι πολύ χρήσιμοι, ασφαλώς! Δημιουργούν τους νόμους που κάνουν την κοινωνία μας ειρηνική. Αλλά είναι και πολύ επικίνδυνοι! Αν αρχίσουν οι ίδιοι να καταχράζονται την εξουσία τους προς όφελος κάποιων ολίγων, αντί για το όφελος των πολλών. Αν τρελαθούν και αρχίσουν να καταχράζονται την εξουσία τους – και η συστηματική εξουσία τρελαίνει – ε, ναι, το ξέρουμε αυτό εδώ και 2500 χρόνια. Η εξουσία τρελαίνει.

Όλες οι εξουσίες οδηγούν σε κατάχρηση. Πάντα, «σαν τους νόμους της φυσικής, αδυσώπητα», όπως λέει και ο Μοντεσκιέ. Και υπάρχει μια υπέροχη ιδέα για να μας προστατέψει: Το Σύνταγμα. Άρα τι είναι το Σύνταγμα; Είναι ένα κείμενο υπεράνω κάθε εξουσίας. Όχι για να οργανώνει τις εξουσίες, αυτό δεν χρειάζεται καθόλου. Κάθε πολίτης ξέρει ότι ο σκοπός του είναι να μετριάζει τις εξουσίες. Να τις πολεμά. Για να μας προστατεύει από κάθε κατάχρηση εξουσίας.

Μα μια στιγμή… Αν οι αντιπρόσωποί μας πρέπει να φοβούνται το σύνταγμα… τότε δεν πρέπει να το γράφουν οι ίδιοι. Αν το γράψουν θα θεσμοθετήσουν τη δική τους δύναμη και την δική μας αδυναμία. Και ένα παιδί το καταλαβαίνει αυτό. Η βασική ιδέα είναι η εξής: Όσοι κατέχουν την εξουσία δεν πρέπει να γράφουν τους κανόνες της. Μην περιμένετε να αποποιηθούν της δύναμής τους, δεν θα το κάνουν ποτέ. Η λύση δεν θα έρθει από αυτούς αλλά από εμάς. Πρέπει να τους απαγορεύουμε να το γράφουν. Αυτή είναι η βασική ιδέα που μας λείπει.

Λοιπόν στη διένεξη” απλών ανθρώπων” και αυτών που νέμονται την εξουσία, υπάρχουν λέξεις που έχουν χάσει το νόημά τους. Πρώτον, δεν είμαι πολίτης. Ένας πολίτης ψηφίζει ο ίδιος του νόμους, είναι αυτόνομος. Εγώ είμαι απλά ένας εκλογέας, είμαι ετερόνομος. Υπακούω σε νόμους που έγραψε κάποιος άλλος . «Πολίτες» είναι σαν να μας σφάζουν με το βαμβάκι. Καυχιόμαστε ότι είμαστε πολίτες ενώ δεν είμαστε τίποτα. Τί έχουμε πραγματικά σε αυτή τη λεγόμενη Δημοκρατία; Τι δικαιώματα;

Πάρτε οποιονδήποτε πολιτικό άρχοντα που αποφασίζει τα πάντα για εμάς. Τον επέλεξαν άνθρωποι που δεν διαλέξαμε εμείς. Τους διάλεξαν οι πλουσιότεροι. Και όταν εκείνος μας παραδώσει για σφαγή, δεν υπάρχει τρόπος να αντισταθούμε. Ναι, έχουμε ελευθερία λόγου σωστά, αλλά καμία δύναμη να ελέγξουμε. Μπορούμε να φλυαρούμε, δεν πειράζει, επιτρέπεται. Αλλά αν ο λόγος μας αλλάξει κάτι, ακολουθεί σφαγή. Και το λέμε αυτό Δημοκρατία; Το λάθος είναι δικό μας! Θα έπρεπε να μποϋκοτάρουμε αυτές τις λέξεις να αρνούμαστε να λέγεται Δημοκρατία, αυτό που στην πραγματικότητα είναι το ακριβώς αντίθετο. Με το να αποκαλούμε Δημοκρατία κάτι που μας αφαιρεί τα ίδια τα δικαιώματά μας, προκαλούμε οι ίδιοι την πολιτική μας αδυναμία. Όταν αυτό το ονομάζουμε Δημοκρατία ξεμένουμε από λέξεις που να εκφράζουν τη λύση. Χρειαζόμαστε Δημοκρατία αλλά δεν έχουμε λέξεις να το φωνάξουμε. Γιατί η λέξη που εκφράζει τη λύση είναι όμηρος του αντίθετού της. Ιδιοφυής μεταστροφή λέξεων. Εντελώς Big Brother. Δεν έγινε τυχαία.

Η Δημοκρατία δεν ήταν καλή λέξη το 1789. Δεν υποβαθμίστηκε αργότερα, όχι. Ο Sieyes, ένας κορυφαίος διανοητής της Γαλλικής επανάστασης, έλεγε το 1789: «Οι πολίτες που διαλέγουν να έχουν αντιπροσώπους πρέπει να εγκαταλείψουν την ιδέα να φτιάχνουν οι ίδιοι νόμους. Δεν έχουν κάποια ιδιαίτερη κλίση στο να επιβάλλονται. Αν οι ίδιοι έγραφαν τους νόμους η Γαλλία δεν θα είχε αντιπροσωπευτική διακυβέρνηση, θα είχε Δημοκρατία.

Ο κόσμος, σε μία μη Δημοκρατική χώρα, δεν μπορεί να μιλά, μπορεί να βασίζεται μόνο στους αντιπρόσωπους του. Ε, δεν ήταν Δημοκράτης. Ήξερε πολύ καλά τι ήταν Δημοκρατία. Θα σας δείξω, όλοι πριν το 1789 ήξεραν, ο Μοντεσκιέ, ο Αριστοτέλης, ότι οι εκλογές είναι αριστοκρατικές και επομένως ολιγαρχικές. Ο Αριστοτέλης και ο Μοντεσκιέ το είπαν ρητά, θα σας απαλλάξω από τα εδάφιο, δείτε το στο διαδίκτυο δεν έχω πολύ χρόνο.

Θέλω να δώσω έμφαση στα εξής δύο πολύ σημαντικά στοιχεία. Στα 200 χρόνια που ίσχυε ο θεσμός της κλήρωσης στην Αθήνα στην οποία υπήρχαν φτωχοί και πλούσιοι. (Ναι, ξέρω δεν υπολογίζονταν δούλοι και γυναίκες δεν είναι αυτό το ουσιώδες) αναφέρομαι στους πολίτες! Στους πολίτες της εποχής. Στα 2000 χρόνια της κλήρωσης οι φτωχοί κυβερνούσαν, πάντα. ΠΑΝΤΑ! Δεν πρόκειται για απόψεις αλλά για γεγονότα. 200 χρόνιοι φτωχοί κυβερνούσαν. Υπήρχαν και πλούσιοι, αλλά δεν κυβερνούσαν.

Και υπάρχει και το άλλο ιστορικό παράδειγμα: Στο καθεστώς της λεγόμενης αντιπροσωπευτική διακυβέρνησης, όχι της δημοκρατίας, για άλλα 200 χρόνια, είναι οι πλούσιοι που πάντα κυβερνούν. ΠΑΝΤΑ! Αφού με την κλήρωση δίνεται η εξουσία στους φτωχούς, το 99%. Αφού με τις εκλογές δίνεται η εξουσία στο 1%, στους υπερ-πλούσιους, για πόσο ακόμη οι φτωχοί, το 99%, θα υπερασπίζονται τις εκλογές ως ιερή αγελάδα; Είναι αστήρικτο οι φτωχοί να υποστηρίζουν τη διαδικασία των εκλογών, όταν η κλήρωση θα τους ξαναέδινε την εξουσία. Γιατί δίνουμε τέτοια αξία στις εκλογές; Δεν είναι με βάση τη λογική και τα γεγονότα δείχνουν ότι δεν είναι προς το συμφέρον μας.

Αλλά έχουμε τους μύθους μας, το «Δημοκρατικό» σχολείο μας δίδασκε από όταν ήμασταν νήπια ότι: εκλογές = δημοκρατία = εκλογές = δημοκρατία κλπ. Από τα πρώτα μας βήματα το έχουμε πιστέψει όλοι. Θα πρέπει να αποτοξινωθούμε από όλα αυτά τα ψεύδη των σφετεριστών της εξουσίας. Άλλαξαν το νόημα των λέξεων. Δεν ζούμε σε μια Δημοκρατία χρειαζόμαστε την κλήρωση. Για να αλλάξουν τα πράγματα, δεν μπορούμε να βασιστούμε σε αυτούς που έχουν τώρα την εξουσία. Η λύση δεν μπορεί να έρθει από αυτούς. Θα έρθει από τους απλούς ανθρώπους. Από αυτούς που δεν θέλουν την εξουσία.

Ίσως να ξέρετε αυτή τη σκέψη του Alain - μεγάλος διανοητής τον συνιστώ - που είπε: «Το πιο εμφανές σημάδι του ενάρετου ανθρώπου είναι ότι δεν επιθυμεί καθόλου να κυβερνά τους άλλους. Θέλει να είναι κύριος μόνο του εαυτού του». Αυτό τα καθορίζει όλα. Με άλλα λόγια: Θα κυβερνούν οι χειρότεροι. Αν οι ηθικοί άνθρωποι δεν θέλουν να κυβερνούν, κι εμείς δίνουμε την εξουσία, όπως με την αντιπροσωπευτική διακυβέρνηση, σε αυτούς που τη θέλουν, τότε οι χειρότεροι θα κυβερνούν.

Αυτή η απελπιστική παγίδα – ο Alain έχει δίκιο – είναι που μας κάνει ακόμη και να αγνοούμε τους ηθικούς ανθρώπους. Δεν τους θέλουμε καν. Αλλά νομίζω ότι μπορούμε να απεγκλωβιστούμε από την μέγγενη αυτής της παγίδας με την πραγματική Δημοκρατία. Αν παραδίδουμε την εξουσία στον οποιονδήποτε, κι ο οποιοσδήποτε είμαστε εμείς, οι καλύτεροί μας, αυτοί που δεν επιθυμούν την εξουσία. Χρειαζόμαστε Δημοκρατία. Αλλά πρέπει να τη θέλουμε κι εμείς. Μην περιμένετε να τη θελήσουν οι εκλεγμένοι εθνοπατέρες μας. Δεν θα γίνει ποτέ. Η πραγματική Δημοκρατία θα τους έβαζε σε αχρηστία.

Η κλήρωση στην Αθήνα σήμαινε ότι παραδιδόταν λίγη εξουσία αλλά όχι για πολύ, ούτε δύο φορές στη σειρά Με πολλές δικλείδες ασφαλείας, αλλά δεν έχω χρόνο να μακρηγορήσω. Έδιναν από ένα μικρό κομμάτι εξουσίας για να κρατήσουν ουσιαστικά την εξουσίας για τους ίδιους. Όσοι διαλέγονταν με κλήρωση δεν ψήφιζαν τους νόμους . Ήταν αστυνόμοι δικαστές και επέβαλαν το νόμο. Προετοίμαζαν τα νομοσχέδια προς ψήφιση για να μην χάνει χρόνο με αυτό η συνέλευση των πολιτών (Εκκλησία του Δήμου). Οι αντιπρόσωποι αποδυναμώνονταν με την κλήρωση. Αποδυναμώνονταν. Έτσι οι πολίτες εξασφάλιζαν την ανεξαρτησία τους.

Μην φοβάστε την επιλογή, όλοι μας θα είχαμε περισσότερη δύναμη με την τυχαία επιλογή. Η κλήρωση εξασφαλίζει ότι οι αντιπρόσωποί μας παραμένουν στην υπηρεσία μας. Και δεν θα μετατραπούν σε αφέντες μας. Μια τελευταία λέξη, μην περιμένετε τίποτα από τα ΜΜΕ ή τους ισχυρούς. Ας διαδώσουμε την ιδέα πάνω σε αυτήν την αρχή: Μην εκλέγετε κοινοβούλιο, διαλέξτε το στην τύχη. Τα υπόλοιπα θα ακολουθήσουν. Νομίζω ότι αυτή η ιδέα μπορεί να εφαρμοστεί παντού στη γη.

Ευχαριστώ για την προσοχή σας.