Rib and Sea

Τέσσερις φορές έχω επισκεφθεί το Καστελλόριζο κατά την διάρκεια των τελευταίων 20 χρόνων. Το "εκκλησάκι", στη δυτική άκρη της εισόδου του φυσικού λιμανιού του, τραβούσε ανέκαθεν την προσοχή μου. Ποτέ όμως δεν κατάφερα να φθάσω ως εκεί. Άλλοτε οι γραφειοκρατικές διαδικασίες για να περάσω με το φουσκωτό στην Κύπρο, και άλλοτε πάλι οι υποχρεώσεις της αξέχαστης εκείνης αποστολής αγάπης του 2004, μου στερούσαν τη χαρά της αναζήτησης στο λιόφυτο εκείνο μονοπάτι που είναι σπαρμένο με... σκαλισμένους βράχους. Αυτό τον Οκτώβρη, όμως, πήρα τα φωτογραφικά επ' ώμου και ακολούθησα το μονοπάτι που οδηγεί ως εκεί.

Καθώς πλησίαζα, είδα ένα ξερακιανό γενειοφόρο άνδρα να περπατάει κατά μήκος του μικρού μώλου μπροστά από την πόρτα της εισόδου. "Κι' άλλος περίεργος επισκέπτης", σκέφτηκα. Όταν όμως έφθασα έξω από τον υποτιθέμενο ναό, είδα μια πινακίδα που με ξάφνιασε. "Εργαστήριο γλυπτικής - Αλέξανδρος Ζυγούρης"! Η βιβλική μορφή, που είχα δει λίγο πριν, με καλωσόρισε και έλυσε την απορία μου.

"Δεν είναι εκκλησία αυτό που βλέπεις. Αποθήκη πετρελαίου είναι που το κτίσιμό της χρηματοδότησε το 1908 ο Αποστόλης Βογιατζής. Ήταν οι ανάγκες εκείνης της εποχής που έκαναν επιτακτικό το κτίσιμο μιας τέτοιας αποθήκης. Όσοι έρχονται πάντως ως εδώ έχουν την ίδια με σένα εντύπωση. Νομίζουν ότι είναι εκκλησία. Παρ' όλο μάλιστα που τους εξηγώ ότι δεν είναι, αυτοί κάνουν τον σταυρό τους μπαίνοντας!".

Τον ρώτησα από πού είναι η καταγωγή του και τι τον έφερε στο Καστελλόριζο.

"Είμαι από την Ήπειρο", απάντησε. "Γεννήθηκα στον Γοργόμυλο Πρεβέζης. Η καταγωγή μου είναι από τους Μελισσουργούς Άρτας. Ήρθα το '79 στο Καστελλόριζο από περιέργεια. Ήθελα να δω πώς ζει εδώ ο κόσμος τόσο κοντά στην Τουρκία. Βρήκα τότε ένα γιαπωνέζικο χάρτη στην οδό Αμαλίας. Ήταν ο μόνος που είχε το Καστελλόριζο στο σωστό σημείο! Βλέποντας τους ελληνικούς χάρτες δεν μπορούσα να καταλάβω πού ακριβώς βρίσκεται το νησί. Πότε το έδειχναν κοντά στη Ρόδο και πότε, ένθετο σε τετραγωνάκι, κοντά στην Κρήτη!".

Πόσο καιρό μένετε στο Καστελλόριζο;

"Μένω εδώ οκτώ μήνες τον χρόνο. Από τον Απρίλιο μέχρι τον Δεκέμβριο. Από το '82 ασχολούμαι μόνο με την γλυπτική. Μέχρι τότε ζωγράφιζα. Μου παραχωρεί ο Δήμος δωρεάν αυτόν τον χώρο και εδώ σκαλίζω τα γλυπτά μου".

Έχετε έσοδα, ασφάλεια, σύνταξη; τον ρώτησα.

"Ούτε ασφάλεια έχω ούτε σύνταξη παίρνω! Μέχρι τώρα είμαι καλά, δεν πονάω πουθενά. Αν πάθω κάτι και πεθάνω, δεν πειράζει, ας χαθώ! Θα επιβιώσουν τόσοι άλλοι! Πουλάω, πότε πότε, κάποιο έργο μου και βγάζω τα έξοδά μου. Αν δεν πουλήσω, βάφω κάποια πόρτα και επιβιώνω!".

Η συζήτηση με τον "περίεργο" Ηπειρώτη γλύπτη του Καστελλόριζου ήταν τόσο ενδιαφέρουσα, ώστε την "άπλωσα" όσο με έπαιρνε. Αργότερα διαπίστωσα την έλλειψη της "ψείρας" (ασύρματο μικρόφωνο) που, μη μπορώντας να μαντεύσω τι θα έβρισκα στο "εκκλησάκι", παρέλειψα να την πάρω μαζί μου. Η έλλειψή του, όπως απεδείχθη, ήταν καθοριστική για την ένταση του ήχου εκείνης της συνομιλίας που κατέγραψε η βιντεοκάμερα. Έναν ήχο που, όσο και αν προσπάθησα στο μοντάζ, δεν κατάφερα να δυναμώσω.

Δείτε, έστω και έτσι, και απολαύστε ολόκληρη την συζήτηση που είχα με τον Αλέξανδρο Ζυγούρη. Ζητώ και πάλι συγγνώμη για τον αδύνατο ήχο που με ανάγκασε να αφαιρέσω εντελώς το μουσικό "χαλί" κατά την διάρκεια εκείνης της συζήτησης. Προτίμησα όμως να αναρτήσω το βίντεο, έστω και έτσι, στη σκέψη ότι μια εικόνα αξίζει όσο χίλιες λέξεις. Πόσο μάλλον ένα σύνολο εικόνων, σκέψεων και συναισθημάτων διάρκειας 20 περίπου λεπτών. Για καλύτερη ακρόαση, λοιπόν, ανεβάστε τον ήχο στον ηλεκτρονικό υπολογιστή ή χρησιμοποιείστε μεγάφωνα.