Rib and Sea

Κείμενο - Φωτογραφίες - Βίντεο : Ιωσήφ Παπαδόπουλος

Κάπου θέλαμε να πάμε με την καπετάνισσα το τριήμερο της Καθαρής Δευτέρας, έτσι για το καλό των ημερών, τις οποίες, όταν ήμαστε παιδιά, περιμέναμε πώς και πώς για να γευτούμε τους νόστιμους μεζέδες της Σαρακοστής και να πετάξουμε χαρταετό στις αλάνες, τότε, του Αμαρουσίου. Το Λαύριο πάντως περνάει πρώτο απ' το μυαλό μας, κυρίως κατά την διάρκεια των τελευταίων ετών που τα οικονομικά μας πηγαίνουν κατά διαόλου. Αρκούν καμιά δεκαπενταριά λίτρα πετρέλαιο και μερικές προμήθειες στο ψυγείο του αυτοκινούμενου για να ξεγελάσουμε τους εαυτούς μας πως δραπετεύσαμε, για λίγο έστω, απ' την τσιμεντένια φυλακή του βρωμερού, πλέον, άστεος.

Το Λαύριο δεν είναι απλά η ιστορική πόλη των μεταλλωρύχων, αλλά και μια όμορφη νοσταλγική γωνιά, σε απόσταση αναπνοής απ' την Αθήνα, που αξίζει κανείς όχι μόνο να επισκεφθεί αλλά και να επιλέξει σαν τόπο της μόνιμης κατοικίας του. Φιλική, πράσινη, ρομαντική, με παλιά παραδοσιακά κτίρια, φοίνικες και ένα παράθυρο, μονίμως ανοιχτό, στο απέραντο γαλάζιο.

Περπατώντας, το απόγευμα του Σαββάτου, στη μαρίνα του Λαυρίου και στα δρομάκια της πόλης, το μάτι μου έπεσε στην ανακοίνωση του Δήμου Λαυρεωτικής πως στην περιοχή του Χάους θα εορτασθούν τα φετινά Κούλουμα, με πέταγμα χαρταετού, μουσική, χορό και παραδοσιακά εδέσματα, προφορά των πολιτιστικών συλλόγων του Καλλικρατικού Δήμου Λαυρεωτικής. Είχα κάποια σκόρπια πληροφόρηση για την περιοχή αυτή με το παράξενο όνομα, αλλά δεν είχα πάει ποτέ, πέρα από την πινακίδα που βλέπαμε κάθε φορά όταν περνούσαμε από τον οικισμό του Αγίου Κωνσταντίνου, στο πέρασμα από την Ανάβυσσο προς το Λαύριο.

Διανυκτερεύσαμε εκείνο το βράδυ στο Λαύριο, τρόπος του λέγειν διανυκτερεύσαμε, αφού τα κλαπατσίμπαλα και τα καψουροτράγουδα ενός κοντινού μπαρ χαλούσαν κόσμο μέχρι τις 6 τα ξημερώματα! Κουράγιο που το έχουν μερικοί μ' αυτή την κρίση να ουρλιάζουν μέχρι το πρωί! Δεν έχουμε πράγματι ταίρι σαν λαός. Έθνος ανάδελφον...

Το πρωί της Κυριακής, αφού τράβηξα μερικά πλάνα της πόλης, που ακόμη κοιμόταν, και αγόρασα μια λαγάνα (ίσης αξίας με τρία καρβέλια ψωμί), πήραμε τον δρόμο προς το Χάος, όπου την επομένη θα ελάμβανε χώρα η εκδήλωση του Δήμου και των πολιτιστικών συλλόγων. Τα θαλασσινά τα... καμάρωσα βεβαίως από απόσταση, αφού η τιμή τους ήταν εντελώς απαγορευτική για ανέργους ελεύθερους επαγγελματίες (τρομάρα μου). Είμαστε όμως και απίστευτος λαός. Δύο ευρώ το κιλό τα μύδια τις καθημερινές, 4,70 την Καθαρή Δευτέρα! Μωρέ καλά μας κάνουν ώρες ώρες...

Μαγευτικό πάντως το περιβάλλον στον εθνικό δρυμό Σουνίου και στο Χάος, και ιδανικό για Κούλουμα. Τα πεύκα μονοπωλούν την χλωρίδα της περιοχής, ενώ κάθε πέτρα, κάθε πηγάδι, κάθε σπηλιά είναι σιωπηλός μάρτυρας της μεταλλευτικής δραστηριότητας που κυριαρχούσε άλλοτε στην ευρύτερη περιοχή της Αγίας Τριάδας. Ερειπωμένα τα σπίτια των μεταλλωρύχων, μισογκρεμισμένα, με τα ρημαγμένα τζάκια να χάσκουν και τους τοίχους να "μιλάνε", θαρρείς, για τον ιδρώτα, τις αγωνίες και τις αρρώστιες των εργατών της πέτρας και του μετάλλου.

Ο εθνικός δρυμός Σουνίου, εκτός από το φυσικό του κάλλος, είναι ένας τόπος με μεγάλο αρχαιολογικό και γεωλογικό ενδιαφέρον, ιδεώδης δε για περιπατητές και ποδηλάτες. Εδώ αναπτύχθηκε η μεταλλευτική δραστηριότητα, 3.000 χρόνια π.Χ., με εξόρυξη χαλκού στην περιοχή του Θορικού. Μεσολάβησε μια περίοδος εγκατάλειψης, από τον δεύτερο αιώνα π.Χ., αλλά τα μεταλλεία αναβίωσαν στα τέλη του 19ου αιώνα και συνέχισαν να λειτουργούν μέχρι και την δεκαετία του 1980. Ο εθνικός δρυμός του Σουνίου είναι, κυριολεκτικώς, ένα ανοικτό ορυκτολογικό και αρχαιολογικό μουσείο και μπορεί κανείς να τον εξερευνήσει ακολουθώντας, με τα πόδια ή με ποδήλατο, πολλές εναλλακτικές διαδρομές. Ιδιαίτερη ωστόσο προσοχή πρέπει να επιδείξουν οι περιπατητές για να μην πέσουν σε κάποιο από τα πολλά ανοικτά μεταλλευτικά πηγάδια!

Το ξεκίνημα της διαδρομής γίνεται από το χωριό Άγιος Κωνσταντίνος (Καμάριζα), το οποίο βρίσκεται μερικά χιλιόμετρα βορείως του Λαυρίου. Ερχόμενοι από την Ανάβυσσο στην είσοδο του χωριού Άγιος Κωνσταντίνος θα στρίψετε δεξιά στη σήμανση με τις λέξεις "Θέση αναψυχής Χάος - Αγία Τριάδα" και "Αρχαίο Μεταλλευτικό Εργαστήριο". Σε απόσταση μερικών εκατοντάδων μέτρων δεξιά βρίσκεται ένα μεγάλο γήπεδο ποδοσφαίρου και αριστερά το βάραθρο και ο πευκόφυτος χώρος αναψυχής με τρεχούμενο πόσιμο νερό και ξύλινα τραπέζια με πάγκους. Ιδανικός δηλαδή τόπος για τρελοcamperες, όπως θα έλεγε και ο φίλος μου ο Μπάμπης.

Εισχωρώντας στον πευκώνα, λίγα μέτρα αριστερά από τον ασφαλτόδρομο, θα συναντήσετε το "Χάος του Κίτσου", ένα βάραθρο, σχεδόν κυκλικού σχήματος, βάθους 55 μ. και διαμέτρου 120 μ., το οποίο πιθανότατα σχηματίστηκε λόγω της κατάρρευσης της οροφής σπηλαίου. Ο Κίτσος ήταν ένας φημισμένος λήσταρχος που δρούσε στην περιοχή κατά τον 19ο αιώνα. Στην περιοχή, νότια του Χάους, υπάρχουν διάσπαρτες μεταλλευτικές στοές καθώς και κατάλοιπα μεταλλευμάτων. Υπάρχει ένα σημείο στην περίμετρο του Χάους (ανατολικά) όπου η κλίση του είναι ομαλότερη και από όπου με τον κατάλληλο εξοπλισμό και αρκετή προσοχή μπορείτε να κατεβείτε μέχρι τη βάση του βαράθρου.