Rib and Sea

Ένα 90λεπτο ντοκυμαντέρ του Ιωσήφ Παπαδόπουλου για την Κάσο (Αύγουστος 2004).

Φωτογραφίες : Ιωσήφ Παπαδόπουλος.

Ακόμη κι' αν προσπαθούσα, δεν θα μπορούσα να κρύψω την ιδιαίτερη αγάπη που τρέφω για την Κάσο. Και όχι μόνο επειδή εκεί υπάρχει ένα "κεραμίδι" για να στεγάζουμε τα καλοκαιρινά, και όχι μόνο, όνειρά μας, αλλά γιατί στην Κάσο ανακαλύπτουμε κάθε φορά την καλή πλευρά του εαυτού μας που αδυνατεί να εκφραστεί ελεύθερα στο βρωμερό άστυ. Η Κάσος είναι ένα ιδιαίτερο νησί. Βραχώδες, αλλά με κατοίκους ζεστούς και φιλόξενους. Με έναν αέρα που καθαρίζει τα πάντα και έναν ήλιο που έχει, θαρρείς, άλλη φωτεινότητα, άλλη θαλπωρή στη νοτιοανατολική αυτή γωνιά του Αιγαίου. Περισσότερα στοιχεία για το νησί δείτε και διαβάστε εδώ : http://www.ribandsea.com/main/index.php/travels/27-2009-02-04-19-11-24

Πολλές φορές, κατά την διάρκεια των τελευταίων τριάντα ετών που επισκέπτομαι ανελλιπώς την Κάσο, αναρωτήθηκα τι είναι αυτό που με δένει τόσο πολύ μαζί της. Τι είναι αυτό που με κάνει να αδιαφορώ για το πολύωρο και πολυδάπανο ταξίδι μέχρις ότου πέσω στην αγκαλιά της. Τι είναι αυτό που με κάνει να θέλω να προσφέρω ανιδιοτελώς στην επίλυση των πολλών προβλημάτων που έχει σωρεύσει στο ακριτικό νησί η κρατική αδιαφορία και κάποιοι ατάλαντοι (για να αποφύγω άλλον επιθετικό προσδιορισμό) τοπικοί άρχοντες. Τι είναι αυτό που με "αναγκάζει" να επιστρέφω συνεχώς στα βραχώδη εδάφη και στα κρυστάλλινα νερά της. Και κατέληξα στο συμπέρασμα ότι στην Κάσο υπάρχει ένας ανεξήγητος θετικός μαγνητισμός που αμβλύνει κάθε "παραφωνία", απαλύνει κάθε πόνο, λύνει πολλά προβλήματα και κάνει τους ανθρώπους της να μοιράζουν απλόχερα την καλημέρα, ξεπερνώντας εύκολα τις όποιες τυχόν κομματικές, οικονομικές, κοινωνικές ή άλλες διαφορές τους.

Το καλοκαίρι του 2004 θέλησα να εγκαινιάσω την καινούργια μου βιντεοκάμερα γυρίζοντας ένα ντοκυμαντέρ μακράς διαρκείας στην Κάσο. Η παρουσία της κόρης μου Ντόρας ήταν αυτή που με βοήθησε πολύ να υλοποιήσω εκείνη την επιθυμία μου. Η ζεστή φωνή και η σωστή άρθρωσή της αξιοποίησαν τα κείμενα που έγραψα, ενώ η όμορφη νεανική παρουσία της έδωσε έναν ιδιαίτερο τόνο και "διακόσμησε" τα πλάνα μου. Το μοντάζ και τη μουσική επένδυση ανέλαβε ο ταλαντούχος μοντέρ και φίλος μου Μιχάλης Καρβούνης, ενώ καθοριστικό ρόλο έπαιξαν και οι φιλόξενοι Κασιώτες που κάνουν ό,τι περνά απ' το χέρι τους όταν πρόκειται να προβληθεί το νησί τους.

Λίγους μήνες αργότερα, πάντως, και ενώ "το σταυροδρόμι της ψυχής" είχε ήδη μπει για τα καλά στα σπίτια των κατοίκων του νησιού, αλλά και των Κασιωτών της διασποράς, ο Δήμος Κάσου, μετά από δημόσιο διαγωνισμό (που δημοσιεύτηκε μόνο σε εφημερίδα της Ρόδου) ανέθεσε σε συγγενικό πρόσωπο του τότε αντιδημάρχου (που ήταν, "εντελώς συμπτωματικά", ο μοναδικός μειοδότης) το γύρισμα ενός 45λεπτου ντοκυμαντέρ για την Κάσο! Το κόστος; 33.000 ευρώ! Όταν, εκ των υστέρων, έμαθα τι είχε προηγηθεί, διαμαρτυρήθηκα, απευθυνόμενος σε δημοτικό σύμβουλο της πλειοψηφίας ο οποίος διέμενε στην Αθήνα, γιατί δεν έλαβα γνώση. Η απάντηση του : "Σε ξέχασα κα(κ)όμοιρε!". Αξίζει εδώ να αναφέρω ότι στον συγκεκριμένο δημοτικό σύμβουλο είχα προσφέρει αφιλοκερδώς το dvd του δικού μου ντοκυμαντέρ...

Έχω συντάξει, στο πέρασμα των χρόνων, πολλά άρθρα για την Κάσο, σε διάφορα περιοδικά ποικίλλης ύλης, σε όλα σχεδόν τα περιοδικά του χώρου της θάλασσας, αλλά και στο διαδίκτυο : http://www.ribandsea.com/main/index.php/travels/27-2009-02-04-19-11-24 Την έχω κατά κόρον φωτογραφήσει, έχω γυρίσει και άλλες ταινίες μικρού μήκους προκειμένου να εκφράσω, με τον τρόπο μου, τον έρωτά μου γι' αυτήν. Καμμία, ωστόσο, δεν έχει τη θέση που έχει στην καρδιά μου το 90λεπτο ντοκυμαντέρ που θα δείτε σε λίγο, παρ' όλα τα μικρά ή μεγάλα λάθη που έγιναν, κυρίως, λόγω της μη εξοικείωσής μου με το καινούργιο τότε "κοσκινάκι" μου. Η παρουσία της Ντόρας ήταν σίγουρα καθοριστική, ενώ εξ ίσου καθοριστική και αυθόρμητη ήταν και η συμμετοχή των κατοίκων του νησιού.

Ίσως κάποια σημεία της ταινίας να "κρεμάνε", όπως λέμε στη γλώσσα του μοντάζ όταν αναφερόμαστε σε πλάνα που είναι "φλύαρα". Μπορώ να πω, όμως, ότι αυτό έγινε εν γνώσει μου και ουδεμία ευθύνη φέρει ο Καρβούνης γι' αυτή την "πολυλογία". Απεδείχθη, άλλωστε, και δεν έπεσα έξω στις προβλέψεις μου, ότι άρεσε στους Κασιώτες η λεπτομέρεια, η αναφορά σε πράγματα που άλλοι προσπερνούν. Άρεσε - έτσι άλλωστε μου είπαν - η επιμονή μου στο περίγραμμα των ανθρωπίνων σχέσεων και φυσιογνωμιών, στη λεπτομερή περιγραφή των ηθών, των εθίμων και των παραδόσεων του νησιού τους. Πίστευα, άλλωστε, ότι μόνο εάν γύριζα την ταινία εκείνη με τον αυθορμητισμό και τη δύναμη που έκρυβε η ψυχή μου για το νησί της καπετάνισσας - που έγινε στη συνέχεια και δικό μου νησί - θα μπορούσα να μιλήσω στις καρδιές αυτών που θα διέθεταν 90 λεπτά απ' τη ζωή τους για να την δουν...

Διόρθωση : Στον επίλογο της ταινίας αναφέρεται, εκ παραδρομής, το όνομα του Γιώργου Μαστροπαύλου, αντί του Νίκου Μαστροπαύλου που είναι και το σωστό.