Rib and Sea

Όλα ξεκινούν από πάρα πολύ νωρίς. Αρχίζεις να «εντάσσεσαι» πριν καν βγεις από την κοιλιά της μάνας σου. Πριν καν προλάβεις να αποκτήσεις συνείδηση, ανήκεις ήδη σ’ ένα κοινωνικό πλαίσιο.

Ας υποθέσουμε ότι είσαι Έλληνας ή Ελληνίδα. Να λοιπόν που έρχεσαι τελικά στον κόσμο εκείνο το ηλιόλουστο πρωϊνό του Μάη! Φοράς ήδη στο χεράκι ένα βραχιόλι με τα χαρακτηριστικά που σε ξεχωρίζουν απ’ τα άλλα μωρά. Τι σε κάνει να ξεχωρίζεις απ’ τα άλλα μωρά; Η μαμά, ο μπαμπάς και το dna σου φυσικά. Αν δεν είχες μαμά και μπαμπά θα είχες το dna που, από μόνο του, αυτό που μπορεί να σου προσφέρει είναι να σε βάλει στην κατηγορία των «ανένταχτων» κάποιου ορφανοτροφείου, μέχρι να βρεθεί κάποια οικογένεια να σε υιοθετήσει. Τέλος πάντων, είσαι πολύ μικρός ακόμη για να τα καταλάβεις όλα αυτά, γι’ αυτό πάμε παρακάτω.

Αρχίζεις να μεγαλώνεις και να αντιλαμβάνεσαι τον κόσμο που σε φιλοξενεί. Αναγνωρίζεις πλέον το πρόσωπο της μαμάς και του μπαμπά, οτιδήποτε κινείται γύρω σου είναι ένα κομμάτι του κόσμου που πρέπει να εξερευνήσεις. Σου αρέσει να μπουσουλάς από δωμάτιο σε δωμάτιο και ο,τιδήποτε πιάνεις, θέλεις να το βάζεις στο στόμα για να δεις τι γεύση έχει. Δεν ξέρεις ακόμη πόσο τυχερό παιδί είσαι, γι’ αυτό πάμε παρακάτω.

Μεγάλωσες αρκετά για να πας σχολείο. Το σχολείο, η μόρφωση και η γνώση, θα είναι ένα κομμάτι της ζωής σου μέχρι το πολύ το 25ο έτος της ηλικίας σου. Αυτό δεν το καθορίζει καμμία φύση και κανένας αρχέγονος νόμος. Είναι η «ένταξη» που λέγαμε παραπάνω, αλλά ως ανήλικος δεν μπορείς να καταλάβεις τι εννοώ, γι’ αυτό πάμε παρακάτω.

Είσαι ήδη στο γυμνάσιο, το σχολείο σου προκαλεί μια απίστευτη «ανατριχίλα» ώρες ώρες! Αυτά τα κτίρια μοιάζουν με φυλακές καταδίκων, δείχνουν τεράστια και απρόσωπα μπροστά στα παιδικά σου μάτια, αλλά αφού όλα τα άλλα παιδιά σ’ αυτό πηγαίνουν, θα πας κι’ εσύ! Οι καθηγητές σου είναι τυπικοί υπάλληλοι του δημοσίου που κάνουν το μάθημά τους με τον ίδιο κι’ απαράλλαχτο τυπικό τρόπο που κάποιοι άλλοι το έκαναν κάποτε σ’ αυτούς. Νοιώθεις ότι όλη η φαντασία και η ενέργεια που έχεις μέσα σου πρέπει να προσαρμοστεί και να μεταλλαχτεί, διότι τώρα πια μεγάλωσες και πρέπει να «ενταχθείς» στους κανόνες των μεγάλων, έχοντας πλήρη επίγνωση των πράξεών σου, διαφορετικά θα είσαι ο απόβλητος, ο περίεργος, ο μυστήριος και άλλα τέτοια.

Έτσι μαθαίνεις επιμελώς να καταπνίγεις τη φύση σου, την ενέργειά σου, τη φαντασία σου (η εκμετάλλευση της φαντασίας σου στα μαθητικά χρόνια το μόνο που μπορεί να σου προσφέρει είναι να σε τοποθετήσει στούς «ανένταχτους») και να παπαγαλίζεις ένα κάρο βλακείες που κάποιοι άλλοι ετοιμάζουν για το δικό σου καλό. Έχεις συνηθίσει να ζεις έτσι, κι’ όλα σου φαίνονται απολύτως φυσιολογικά. Έχεις πλέον «καλουπώσει» το μυαλό και την προσωπικότητά σου στα standards της κοινωνίας σου. Η «ταμπέλλα» που σου κρέμασαν αστράφτει στο λαιμό σου κι’ εσύ τη δείχνεις με καμάρι, αλλά απ’ ο,τι φαίνεται δεν μπορείς να καταλάβεις τι εννοώ, γι’ αυτό πάμε παρακάτω.

Είσαι 25 χρόνων και πήρες επιτέλους το πτυχίο σου! Το Κράτος σε αναγνωρίζει επίσημα ως πτυχιούχο ΑΕΙ! Τι ανακούφιση! Δεν θα ξανακαθίσεις σε θρανία! Πολύ λογική αντίδραση για την ηλικία σου. Σ’ αυτή την ηλικία τι θα έπρεπε να σου λένε τα θρανία; Ο κόσμος γύρω δεν σου επιβάλλει να ψάξεις μέσα απ’ τη γνώση για να να ερευνήσεις τον εαυτό σου. Ο κόσμος γύρω σου λέει να μορφωθείς τότε που πρέπει (πότε πρέπει δηλαδή) και να βγεις στην αγορά για να παράγεις (τι να παράγεις άραγε). Αφού λοιπόν κανένα πανεπιστήμιο δεν σου επιβάλλει να ψάξεις μέσα απ’ τη γνώση για να ερευνήσεις τον εαυτό σου, κι’ επειδή απ’ ο,τι φαίνεται δεν μπορείς να καταλάβεις τι εννοώ, πάμε παρακάτω.

Είσαι 35 χρόνων και πέρασαν αρκετά χρόνια από τότε που τελείωσες το πανεπιστήμιο. Στην πορεία διαπίστωσες με ανακούφιση ότι ήσουνα από τους τυχερούς που σπούδασε αυτό που ήθελε πάντοτε να κάνει στη ζωή του. Παρ’ όλα αυτά όμως ο,τι έμαθες στο πανεπιστήμιο το έχεις ήδη ξεχάσει! Τώρα που το καλοσκέφτεσαι, ο,τι έμαθες στο πανεπιστήμιο δεν έχει καμμία απολύτως σχέση με τις απαιτήσεις που έχει η αγορά από σένα. Από την άλλη όμως, χωρίς το συγκεκριμένο πτυχίο, δεν θα είχες αυτή την πολυπόθητη θέση που σου εξασφαλίζει μια άνετη ζωή και τον τίτλο του στελέχους... Αλλά απ’ ο,τι φαίνεται δεν μπορείς να καταλάβεις τι εννοώ, γι’ αυτό πάμε παρακάτω.

Είσαι 50 χρόνων, έχεις παντρευτεί και έχεις αποκτήσει οικογένεια. Οι υποχρεώσεις τρέχουν με την ταχύτητα του φωτός κι’ εσύ δεν αναπνέεις καθόλου, δεν έχεις χρόνο, δεν σκέφτεσαι (δεν έχεις μάθει να σκέφτεσαι τίποτε παραπάνω από αυτά που σκέφτονται και οι άλλοι), δεν ξεκουράζεσαι. Ζεις και περιστρέφεσαι γύρω από ένα τσιμεντένιο κλίβανο γεμάτο απόβλητα σαν το ζωύφιο, κι’ όλα σου φαίνονται τόσο μα τόσο φυσιολογικά. Κι’ επειδή απ’ ο,τι φαίνεται δεν μπορείς να καταλάβεις τι εννοώ, πάμε παρακάτω.

Είσαι 75, ο χρόνος έχει βαρύνει πάνω στην πλάτη σου και συνειδητοποιείς ξαφνικά ότι δεν έκανες τίποτε για σένα! Αρχίζεις να συνειδητοποιείς πως δεν ήσουνα καν ο πρωταγωνιστής αυτής της ταινίας που μιλάει για τη ζωή σου, αλλά ένας κομπάρσος στο βάθος του πλατώ. Δεν έμαθες, δεν εξερεύνησες, δεν αναζήτησες, δεν δημιούργησες. Συνειδητοποιείς ξαφνικά ότι η ζωή δεν ανήκε πραγματικά σε σένα! Δεν ξέρεις πώς πέρασαν τόσα χρόνια χωρίς να το καταλάβεις αυτό. Αγωνιάς, φοβάσαι τον θάνατο, που θα έρθει χωρίς να σε ρωτήσει, ενώ εσύ δεν πρόλαβες να παρατηρήσεις ακόμη τα ζωντανά χρώματα του ήλιου. Άλλωστε δεν στο επέβαλε κανείς αυτό. Δεν αντιστάθηκες, δεν επαναστάτησες, δεν διεκδίκησες, δεν αγωνίστηκες, δεν σκέφτηκες, δεν μάτωσες. Δεν έβγαλες ούτε για μια μέρα την ταμπέλλα απ’ τον λαιμό σου. Δεν άνοιξες ούτε για μια μέρα το μυαλό σου, αλλά τώρα εγώ δεν μπορώ να καταλάβω τι εννοείς, γι’ αυτό πάμε παρακάτω. Η Ζωή δεν περιμένει...

Γιώργος Χατζηκουτσός.