Του Ελευθέριου Ρήνου.
Η Εθνική Τράπεζα εξαγόρασε την Τράπεζα της Ανατολής πριν από 80 χρόνια. Συμφωνήθηκε να γίνει η εκκαθάριση της απορροφούμενης τράπεζας, για να υπολογιστεί η αξία της και να πληρωθούν οι μέτοχοί της. Η Εθνική υποστηρίζει σήμερα πως ολοκλήρωσε αυτή τη διαδικασία το 1936 και μάλιστα είχε «άνοιγμα» και δεν περίσσεψε ούτε δραχμή. Δυστυχώς όμως αυτό δεν προκύπτει από κάποια έγγραφα, δεν μπορεί να το αποδείξει, ενώ δεν είχε ενημερώσει καν τους μετόχους, που ενδιαφέρονται εδώ και τρεις γενιές να μάθουν τι απέγινε η περιουσία που πούλησαν.
Όταν σε μια χώρα, οι τράπεζες και τα ξένα funds σου ζητάνε να αποπληρώσεις δάνεια από την επανάσταση του 1821, τους βαλκανικούς πολέμους και φτάνουν μέχρι το μήλο που έδωσε… ο όφις στην Εύα, τι γίνεται όταν ο ιδιώτης απευθύνεται στους ίδιους ανθρώπους και τους ζητάει ένα δικό τους χρέος που εκκρεμεί οκτώ δεκαετίες;
Ανάλογες υποθέσεις σαν την Τράπεζα της Ανατολής υπάρχουν δεκάδες, τόσο τράπεζες, όσο και ασφαλιστικές εταιρείες. Το πιο γνωστό παράδειγμα είναι η Τράπεζα Θεσσαλίας με έδρα το Βόλο, που βρίσκεται σε εκκαθάριση από το 1929 έως σήμερα. Πριν λίγα χρόνια ορίστηκαν εκ νέου εκκαθαριστές με απόφαση δικαστηρίου.
Η Εθνική Τράπεζα υποστηρίζει πως ολοκλήρωσε μια εκκαθάριση, η οποία είναι η μοναδική περίπτωση παγκοσμίως για την οποία δεν έχουν γίνει δημοσιεύσεις στον Τύπο και σε ΦΕΚ, δεν έχουν ενημερωθεί οι ενδιαφερόμενοι μέτοχοι, δεν έχει ενημερωθεί η Τράπεζα της Ελλάδος, το Υπουργείο Ανάπτυξης και το Υπουργείο Οικονομικών. Όλοι οι φορείς έχουν απαντήσει πως δεν έχουν ιδέα για την τύχη της εκκαθάρισης. Επιπλέον, από ότι φαίνεται δεν ενδιαφέρονται και να μάθουν, ειδικά η Τράπεζα της Ελλάδος, την οποία έχω ενοχλήσει αρκετές φορές, και ξεκαθάρισε πως επιθυμεί να μην αναμειχθεί.
Ξετυλίγοντας το κουβάρι από το πιο απλό κομμάτι αυτής της υπόθεσης, η συγκεκριμένη αγωγή κατά της Εθνικής Τράπεζας στο Πολυμελές Πρωτοδικείο Ρόδου δεν αφορά την εκκαθάριση, αλλά μόνο τον αλληλόχρεο λογαριασμό. Είμαι από τη Ρόδο, μένω στη Ρόδο και θέλω από το τοπικό υποκατάστημα να με ενημερώσει για τον αλληλόχρεο λογαριασμό που ανοίχθηκε στο όνομα των κατόχων μετοχών της Τράπεζας της Ανατολής και να μου αποδώσει το αναλογούν υπόλοιπο του, σύμφωνα με λογιστικές μελέτες που έχω ήδη υποβάλει, μια από Έλληνα λογιστή και μια από αμερικανό οικονομολόγο.
Αποφάσισα να καταθέσω την αγωγή αυτή, λόγω του όγκου και της σημασίας των στοιχείων που διαθέτω, πολλά από τα οποία προέρχονται από την ίδια την Εθνική Τράπεζα. Ξεκάθαρα η αγωγή δεν αφορά όμως την εκκαθάριση. Η αγωγή αφορά τον αλληλόχρεο λογαριασμό που ανοίχθηκε από τη σύμβαση συγχώνευσης στο όνομα των κατόχων μετοχών της Τράπεζας της Ανατολής. Ο λογαριασμός αυτός θα έπρεπε να κλείσει μετά το πέρας της εκκαθάρισης. Αφού λοιπόν η Εθνική Τράπεζα υποστηρίζει πως ολοκλήρωσε την εκκαθάριση, θα πρέπει να αποδείξει την ακριβή στιγμή που έκλεισε το λογαριασμό στο παρελθόν ή να αποδεχθεί ότι είναι ακόμη ανοιχτός.
Το κακό με τους αλληλόχρεους λογαριασμούς είναι ότι αν δεν καταγγελθούν ή αν δεν τελειώσει η έννομη σχέση των συμμετεχόντων, οι λογαριασμοί δεν κλείνουν και το περιεχόμενο τους δεν «παραγράφεται». Αν η τράπεζα είχε ανοίξει έναν αλληλόχρεο με τον Πλάτωνα και τους απογόνους του και είχαν προβλέψει να μπαίνουν μέσα οι πωλήσεις των κειμένων του και να βγαίνουν τα έξοδα εκτύπωσης, πολύ απλά ο λογαριασμός θα ήταν ακόμη ανοιχτός. Αρκεί να υπάρχουν χρεώσεις και πιστώσεις και ο λογαριασμός να έχει μια χρησιμότητα.
Εντυπωσιακά σε αυτή τη διερεύνηση είναι στοιχεία, όπως λογιστικές καταστάσεις με αποσβέσεις της εκκαθάρισης το 1938 και το 1945, όταν η Εθνική Τράπεζα υποστηρίζει πως ολοκλήρωσε την εκκαθάριση το 1936. Πιο εντυπωσιακός είναι ο ισολογισμός της ίδιας της Εθνικής Τράπεζας για τα έτη 1941 – 1944 που αναφέρει επακριβώς: «Εκ προσφάτου επιτοπίου εξετάσεως διεπιστώσαμεν, ότι η εκκαθάρισις των διαλυθέντων υποκαταστημάτων μας εν Αίγυπτω, άτινα μας είχον περιέλθη εκ της συγχωνεύσεως της Τραπέζης Ανατολής, συνεχίσθη κατά την πολεμικήν περίοδον ικανοποιητικώς».
Ακόμη πιο σημαντική θεωρώ την πρόσφατη γραπτή άποψη υψηλόβαθμου στελέχους της Εθνικής Τράπεζας προς εμένα, σύμφωνα με τον οποίο η εκκαθάριση δεν είχε ολοκληρωθεί μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του ’60, λόγω των δυσμενών νομικών συνθηκών σε υποθέσεις κατασχέσεων στην Αίγυπτο. Για να καταλάβετε πόσο ξεκάθαρη είναι αυτή η υπόθεση, τα έγγραφα της ίδιας της Εθνικής αναφέρουν ότι το 1938 έκλεισε τα υποκαταστήματα της πρώην Τράπεζας της Ανατολής στην Αίγυπτο και άφησε μόνο ένα γραφείο για τις ανάγκες της εκκαθάρισης. Στο ίδιο γραφείο έστειλε νέο υπεύθυνο τον κ. Ζολώτα το έτος 1965!
Φανταστείτε την έκπληξή μου όταν η Εθνική Τράπεζα μου απάντησε πως δεν είχε την υποχρέωση να τηρεί τον αλληλόχρεο λογαριασμό μέχρι σήμερα και ότι ο λογαριασμός δεν ανήκει στους μετόχους, αλλά απλά φτιάχτηκε για τις ανάγκες της εκκαθάρισης. Δηλαδή άνοιξαν ένα λογαριασμό στο όνομά μας για να τον χρησιμοποιήσει τρίτος και δεν έφτιαξαν ένα λογαριασμό στο όνομα των εκκαθαριστών. Αυτά σημειώνω τα γράφει μια μεγάλη, ελληνική, ανώνυμη τραπεζική εταιρεία το 2016, αποδεικνύοντας πως οι τράπεζες ούτε έμαθαν κάτι από την κρίση, αλλά ούτε επιθυμούν να διορθώσουν τα λάθη του παρελθόντος, με συνέπεια πολύ σύντομα να καταδικαστούν από την ιστορία να τα επαναλάβουν, σε βάρος όλων μας.
Βέβαια, η σύμβαση συγχώνευσης είναι ξεκάθαρη. Ο αλληλόχρεος λογαριασμός ανοίχθηκε για τους μετόχους και ήδη τους καταβλήθηκαν προκαταβολές από αυτόν, έναντι του αποτελέσματος της εκκαθάρισης. Είναι ξεκάθαρο πως η Εθνική Τράπεζα αρνείται την ύπαρξη ενός αλληλόχρεου λογαριασμού, τη στιγμή που η δημιουργία του προκύπτει από έγγραφα. Θεωρώ πως το κάνει, όχι γιατί δεν γνωρίζει πως υπήρχε λογαριασμός, αλλά τεχνηέντως για να μετατραπεί αυτή η αντιπαράθεση με το τοπικό υποκατάστημά της στη Ρόδο, σε αντιδικία με τα κεντρικά και να οδηγηθεί η αντιδικία σε νέα παραπομπή στην Αθήνα.
Η άμυνα της τράπεζας είναι το δικαστικό ένσημο στην Αθήνα, που από το 2011 έχει επεκταθεί και στις αναγνωριστικές αγωγές, κάνοντας απαγορευτικές μεγάλες διεκδικήσεις. Ωστόσο, ακόμη και στην περίπτωση της παραπομπής, που πιστεύω ότι δεν συγκεντρώνει και πολλές πιθανότητες, η αγωγή θα δικαστεί μέχρι τέλους και μάλιστα χωρίς δικαστικό ένσημο, αφού σύντομα θα ψηφιστεί νόμος από την παρούσα Βουλή που αναστέλλει την εφαρμογή του ενσήμου για τις αναγνωριστικές αγωγές.
Η αντιδικία μου για το θέμα του αλληλόχρεου λογαριασμού είναι μια απλή αντιπαράθεση με το τοπικό υποκατάστημα της Εθνικής Τράπεζας στη Ρόδο. Εδώ θα λάμβανα οποιοδήποτε ποσό από τον αλληλόχρεο λογαριασμό της ειδικής εκκαθάρισης της Τράπεζας της Ανατολής, η πληρωμή των προκαταβολών έγινε από τον αλληλόχρεο λογαριασμό δια των υποκαταστημάτων της Εθνικής, όπως με τον ίδιο τρόπο πραγματοποιήθηκε η αποπληρωμή χρεών από τον αλληλόχρεο, η εισαγωγή χρημάτων σε αυτόν από ρευστοποιήσεις, η καταβολή φόρων κλπ. Δεν απαιτώ από το υποκατάστημα στοιχεία για την εκκαθάριση, απλά ζητώ από το εδώ υποκατάστημα να μου αποδώσει ένα ιδιαίτερα λογικό ποσό από έναν λογαριασμό, που αποδεικνύω πέραν κάθε αμφιβολίας πως δημιουργήθηκε και τηρείται στην Εθνική Τράπεζα και στα υποκαταστήματά της.
Την υπόθεση έχει αναλάβει ο δικηγόρος Ρόδου Ιωάννης Καραμιχάλης.