Rib and Sea

Πολύς λόγος γίνεται, κατά καιρούς, για την πολεμική αποζημίωση που έπρεπε να καταβάλει στη χώρα μας η Γερμανία και την οποία ουδέποτε κατέβαλε. Από πού να αρχίσει όμως κανείς και πού να τελειώσει  μ' αυτό το θέμα. Μεταξύ μας, δεν είχα σκοπό να ασχοληθώ με την πολεμική αποζημίωση που έπρεπε να μας πληρώσουν οι Γερμαναράδες για όσα έκαναν, έκαψαν, έκλεψαν και σκότωσαν κατά την διάρκεια των τεσσάρων εκείνων αποφράδων χρόνων στις αρχές της δεκαετίας του '40. Και δεν είχα σκοπό να ασχοληθώ με το θέμα αυτό γιατί, απλούστατα, ασχολήθηκα στο παρελθόν με άλλα, λιγότερο σοβαρά, και δεν κατάφερα να βρω άκρη. Και πώς να βρει κανείς άκρη δηλαδή σε μια χώρα όπου πολιτικοί (άπαντες, μηδενός εξαιρουμένου), δικαστές (όχι όλοι ευτυχώς), δυνάμεις καταστολής και δημοσιογράφοι (με ελάχιστες φωτεινές εξαιρέσεις που τους ξέρει μόνο ο... ΟΑΕΔ) ανταγωνίζονται ποιος θα την πουλήσει σε καλύτερη τιμή;

Όμως, κατά την διάρκεια της πρόσφατης εκλογικής αναμέτρησης βρέθηκα στο νοτιοανατολικό Αιγαίο, και συγκεκριμένα στην Κάσο, όπου έχω, για συναισθηματικούς λόγους, μεταφέρει εδώ και μερικά χρόνια τα εκλογικά μου δικαιώματα. Κατά την διάρκεια εκείνων των ημερών πέρασα με το εκπληκτικό "Kasos Princess" στην Κάρπαθο, όπου συνάντησα ένα φίλο του ιδιοκτήτη, συγγραφέα και φωτογράφο στο επάγγελμα, Γερμανικής καταγωγής, ονόματι Alf Meier. Κουβέντα στην κουβέντα φθάσαμε και στις πολεμικές αποζημιώσεις τις οποίες αρνείται πεισματικά να καταβάλει στην Ελλάδα η Γερμανία. Ο κ. Alf Meier όμως είχε διαφορετική άποψη! "Τα πήρε η χώρα σας τα λεφτά πριν από πενήντα χρόνια", είπε με βεβαιότητα και συνέχισε, βλέποντας την αντίδρασή μου : "Δώσε μου το e mail σου να σου στείλω αντίγραφα των σχετικών εγγράφων"!

Έτσι και έγινε. Χθες λοιπόν έλαβα από τον κ. Meier τα έγγραφα που μου υποσχέθηκε και, μολονότι δεν μπορώ να βάλω το χέρι μου στη φωτιά για την γνησιότητά τους, ούτε όμως να τα "καταπιώ", αφού δεν έχω τρόπο να διασταυρώσω τις πληροφορίες που πηγάζουν από αυτά, αποφάσισα να τα αναρτήσω στο "Rib and Sea" και όποιον πάρει ο χάρος...

Κάποιος φίλος, με τον οποίον μοιράστηκα τον προβληματισμό μου, ως προς το τι θα έπρεπε να κάνω, μου είπε : "Γιατί δεν δίνεις τα έγγραφα αυτά σε κάποιο κανάλι"; Λύθηκα κυριολεκτικώς στα γέλια όταν άκουσα τη "συμβουλή" του. "Γιατί γελάς ρε Ιωσήφ"; με ρώτησε. "Ήταν το καλύτερο ανέκδοτο που άκουσα τελευταία, γι' αυτό γελάω", του απάντησα. "Αν κάνω αυτό που λες, και χρήματα δεν πρόκειται να πάρω σαν δημοσιογράφος, και την υπόθεση, εφ' όσον ευσταθεί, θα κουκουλώσουν ή θα τους διατάξουν να την κουκουλώσουν. Αν πάλι την βγάλουν στον αέρα, θα την παρουσιάσουν σαν δική τους δημοσιογραφική επιτυχία και, βέβαια, αντί για χρήματα θα πάρω... ξέρεις τι! Καλύτερα λοιπόν δεν είναι να αναρτήσω το θέμα στο δικό μου περιοδικό και να απολαύσω τουλάχιστον τη χαρά της πρώτης δημοσίευσης";

Αυτό λοιπόν κάνω και, προκειμένου να γίνει πιο εύκολα κατανοητό το κείμενο των επιστολών, αναφέρω λεπτομερώς μερικά αποσπάσματα :

Βόννη, 21 Σεπτεμβρίου 1961

Σύμβασις μεταξύ του Βασιλείου της Ελλάδος και της Γερμανικής Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας περί παροχών υπέρ Ελλήνων υπηκόων θιγέντων υπό εθνικοσοσιαλιστών μέτρων διώξεως.

Το Βασίλειον της Ελλάδος και η Γερμανική Ομοσπονδιακή Δημοκρατία συνεφώνησαν τα ακόλουθα :

Άρθρον I

1. Η Γερμανική Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας θα καταβάλη εις το Βασίλειον της Ελλάδος εκατόν δέκα πέντε εκατομμύρια γερμανικών μάρκων υπέρ των υπό εθνικοσοσιαλιστικών μέτρων διώξεως δια λόγους φυλής, θρησκείας ή κοσμοθεωρίας θιγέντων Ελλήνων υπηκόων, οίτινες υπέστησαν, συνεπεία των μέτρων τούτων διώξεως ζημίας, ελευθερίας η υγείας και ιδίως και προς όφελος των επιζησάντων οικείων των φονευθέντων συνεπεία των μέτρων διώξεως τούτων.

2. Η κατανομή του ποσού επαφίεται εις την κρίσιν της Βασιλικής Ελληνικής Κυβερνήσεως.

Άρθρον ΙΙ

Η γερμανική Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας θα θέση εις την διάθεσιν του Βασιλείου της Ελλάδος το εν λόγω ποσόν εις τέσσαρας δόσεις πληρωτέας ως ακολούθως : της μεν πρώτης δόσεως εκ τριάκοντα πέντε εκατομμυρίων γερμανικών μάρκων ένα μήνα το αργότερον μετά την θέσιν εν ισχύϊ της Συμβάσεως ταύτης, της δευτέρας δόσεως εκ τριάκοντα εκατομμυρίων γερμανικών μάρκων το αργότερο την 1η Μαρτίου 1961, της τρίτης δόσεως εκ τριάκοντα εκατομμυρίων γερμανικών μάρκων το αργότερο την 1η Μαρτίου 1962 και της τετάρτης δόσεως εξ είκοσι εκατομμυρίων γερμανικών μάρκων το αργότερον την 1η Μαρτίου 1963.

Άρθρον III

Δια της εν άρθρω 1ω προβλεπομένης πληρωμής ρυθμίζονται οριστικώς άπαντα τα ζητήματα άτινα αποτελούν το αντικείμενον της Συμβάσεως ταύτης και και τα αναφερόμενα εις τας σχέσεις της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας προς το Βασίλειον της Ελλάδος , μη θιγομένων εδεχομένων νομίμων απαιτήσεων Ελλήνων υπηκόων.

Άρθρο IV

Η παρούσα Σύμβασις ισχύει επίσης και δια την Χώραν του Βερολίνου, εφ' όσον εντός τριών μηνών από της ενάρξεως της ισχύος της Συμβάσεως η Κυβέρνησις της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας δεν ήθελεν προβή εις αντίθετον Δήλωσιν προς την Κυβέρνησιν του Βασιλείου της Ελλάδος.

Άρθρον V

1. Η Σύμβασις αύτη χρήζει κυρώσεως. Τα όργανα κυρώσεως δέον όπως ανταλλαγούν, το ταχύτερον δυνατόν, εν Αθήναις.

2. Η Σύμβασις αύτη τίθεται εν ισχύϊ την επομένην ημέραν της ανταλλαγής των οργάνων κυρώσεως.

ΕΓΕΝΕΤΟ εν Βόννη, σήμερον, την 18η Μαρτίου 1960 εις τέσσαρα πρωτότυπα, δύο εις την Εληνική και δύο εις την Γερμανικήν, τα κείμενα δε εις αμφοτέρας τα γλώσσας παρέχουν εξ ίσου πίστιν.

Δια το Βασίλειον της Ελλάδος

Θ. Υψηλάντης.

Δια την Γερμανικήν Ομοσπονδιακήν Δημοκρατίαν

A. H. van Scherpenberg

Βόννη, 18 Μαρτίου 1960

Βασιλική Πρεσβεία της Ελλάδος στην Γερμανία.

Προς την Αυτού Εξοχότητα τον επί των Εξωτερικών Υφυπουργόν

Κύριον Dr. Albert Hilger van Scherpenber

Κύριε Υφυπουργέ,

Έχω την τιμήν να βεβαιώσω υμίν την λήψιν της σημερινής υμών επιστολής, της οποίας το κείμενον έχει ως ακολούθως :

"Συμφώνως τω άρθρω 3ω της Συμβάσεως περί παροχών υπέρ Ελλήνων υπηκόων, οίτινες εθίγησαν υπό εθνικοσοσιαλιστικών μέτρων διώξεως, ερρυθμίσθησαν οριστικώς άπαντα τα ζητήματα άτινα αποτελούν το αντικείμενον της Συμβάσεως ταύτης και τα αναφερόμενα εις τας σχέσεις της Ομοσπονδιακής Γερμανικής Δημοκρατίας προς το Βασίλειον της Ελλάδος μη θιγομένων ενδεχομένων νομίμων απαιτήσεων Ελλήνων υπηκόων.

Η Κυβέρνησις της Ομοσποδιακής Γερμανικής Δημοκρατίας θεωρεί ως δεδομένον ότι η Βασιλική Ελληνική Κυβέρνησις δεν θα επανέλθη μελλοντικώς με την απαίτησιν ρυθμίσεως περαιτέρω ζητημάτων προερχομένων εκ των εθνικοσοσιαλιστικών μέτρων διώξεως κατά την διάρκειαν του πολέμου επί της κατοχής.

Η Κυβέρνησις του Βασιλείου της Ελλάδος συμφωνεί προς την άποψιν ταύτην της Κυβερνήσεως της Ομοσπονδιακής Γερμανικής Δημοκρατίας. Επιφυλάσσεται εν τούτοις όπως προβάλη νέας απαιτήσεις, αίτινες προέρχονται εξ εθνικοσοσιαλιστικών μέτρων διώξεως κατά την διάρκειαν του πολέμου και της κατοχής κατά την γενικήν εξέτασιν, συμφώνως τω άρθρω 5 παράγραφος 2 της Συμφωνίας περί γερμανικών εξωτερικών χρεών της 27ης Φεβρουαρίου 1953.

Δεχθήτε, κ. Υφυπουργέ, την έκφρασιν της εξαιρέτου υπολήψεώς μου.

Θ. Υψηλάντης

Εσείς, καλοί μου φίλοι και αναγώστες, τι γνώμη σχηματίσατε μετά από όσα διαβάσατε; Αν πάντως υποθέσουμε (υπόθεση εργασίας) ότι η Ομοσπονδιακή Γερμανική Δημοκρατία πράγματι κατέβαλε τα χρήματα εκείνα στην τότε Βασιλική Ελληνική Κυβέρνηση, πρέπει να ερευνηθεί πώς (και αν) αυτά διανεμήθηκαν από αυτήν στους δικαιούχους, δεδομένου ότι στην 2η παράγραφο του πρώτου άρθρου της Σύμβασης ορίζεται σαφώς ότι : 

Η κατανομή του ποσού επαφίεται εις την κρίσιν της Βασιλικής Ελληνικής Κυβερνήσεως.

Ιωσήφ Παπαδόπουλος