Rib and Sea

Επιμέλεια : Ιωσήφ Παπαδόπουλος.

Δεν μπορούσα να φανταστώ, όταν την πρώτη φορά πέρασα έξω από την κλειστή πόρτα του Λαογραφικού και Ναυτικού Μουσείου, ανάμεσα στα ερείπια του Κάστρου της Κιμώλου, ότι θα έμενα με το στόμα ανοικτό, δύο εβδομάδες αργότερα, ξεναγούμενος στα εκθέματά του από τον ίδιο τον δημιουργό του κ. Μανώλη Χριστουλάκη.

"Πρέπει να πας οπωσδήποτε στο Λαογραφικό Μουσείο", μου είχε πει ο Δήμαρχος του νησιού Κώστας Βεντούρης, "και να μιλήσεις με τον Μανώλη Χριστουλάκη, τον γιατρό που το δημιούργησε. Να σου πει τι τράβηξε μέχρι να φθάσει ως εδώ. Έχει κάνει τρομερό έργο και τον βραβεύσαμε γι' αυτό ανακηρύσσοντάς τον σε επίτιμο δημότη της Κιμώλου".

Και πήγα στο προκαθορισμένο ραντεβού μου με τον ενενηντάχρονο γιατρό κ. Μανώλη Χριστουλάκη, και μίλησα μαζί του επί δύο σχεδόν ώρες θαυμάζοντας την διαύγεια του μυαλού του, τα ελληνικά του, την αγάπη του για την παράδοση του νησιού του, την Κίμωλο."Δεν είμαι λαογράφος", λέει ο κ. Χριστουλάκης, "έχω ζήσει την λαογραφία στο πετσί μου από παιδί. Ήμουν στα χωράφια, στα αλώνια, στα ελαιοτριβεία, στα αμπέλια, ζύμωνα ψωμί, πήγαινα στα καράβια, τα γνωρίζω όλα αυτά που βλέπεις εδώ μέσα από πρώτο χέρι. Έρχονται πολλές φορές οι λαογράφοι και ρωτούν τι είναι το ένα, τι είναι το άλλο.Κλοπή πνευματικής ιδιοκτησίας λέγεται αυτό!".

Πάλαιψε με θεούς και δαίμονες ο γιατρός μέχρι να δει τις προσπάθειές του να καρποφορούν. Έξι χρόνια απ' τη ζωή του τού έφαγε το τέρας της γραφειοκρατίας, μέχρι να πάρει την έγκριση από την Αρχαιολογία και την Πολεοδομία, και ένα μόλις χρόνο για να στήσει το μουσείο και να δει τους δύο ορόφους του πατρογονικού του να γεμίζουν με τα είδη της λαογραφικής και ναυτικής παράδοσης της Κιμώλου.

"Ένας πρώην κοινοτάρχης", θυμάται ο κ. Χριστουλάκης, "όταν προσπαθούσα να πείσω τους Κιμωλιάτες να προσφέρουν κάποιο παλιό αντικείμενο που είχαν στο σπίτι τους για το μουσείο, εκείνος τους απέτρεπε λέγοντας: μωρέ, μην του δίνετε τίποτε αυτουνού, γιατί θα τα πάρει, θα πάει στην Αθήνα, θα τα πουλήσει και θα βγάλει εκατομμύρια! Αυτό που θυμάμαι πάντως είναι ότι όλοι οι φτωχοί άνθρωποι του νησιού προσέφεραν κάτι για το μουσείο, σε αντίθεση με τους πλουσίους οι οποίοι δεν προσέφεραν τίποτε!.

Κάποια στιγμή έγινε η σκέψη να συνταχθεί μια μελέτη για να εκτεθούν με πιο σωστό τρόπο τα εκθέματα. Μου ζήτησαν τότε για μια προ-μελέτη 380.000 ευρώ! Μα, 380.000 ευρώ μου στοίχισε να το στήσω όλο αυτό! Αποφάσισα λοιπόν να αριθμήσω και να ταξινομήσω μόνος μου τα εκθέματα κατά είδος και επάγγελμα".

Τώρα όμως η ανησυχία του κ. Χριστουλάκη επικεντρώνεται στο αύριο. Τι θα γίνει όλη αυτή η προσπάθεια όταν αυτός φύγει απ' τη ζωή. "Θα το δώσω στον Δήμο", λέει, "αλλά με προϋποθέσεις. Να διατίθενται τουλάχιστον 3.000 ευρώ τον χρόνο για να πληρώνονται δυο άνθρωποι που θα το συντηρούν και θα ξεναγούν τον κόσμο που θέλει να δει τα εκθέματα. Παίρνω 1.100 ευρώ σύνταξη και τα μισά από αυτά τα διαθέτω στο μουσείο. Με τα υπόλοιπα προσπαθώ να καλύψω τα έξοδα επιβίωσής μου".

Όσο βιντεοσκοπούσα τη συζήτησή μας και την ξενάγηση, δεν κατάλαβα πώς πέρασε η ώρα. Όταν όμως κάθισα στη μονταζιέρα διαπίστωσα ότι ο συνολικός χρόνος βιντεοσκόπησης ήταν 1 ώρα και 25 λεπτά! Δεν μου πήγε ωστόσο το χέρι να αφαιρέσω τίποτε, μολονότι γνωρίζω ότι τα μεγάλης διάρκειας θέματα δεν τα βλέπει συνήθως ο κόσμος. Αφαίρεσα λοιπόν μόνο κάποιους ανεπιθύμητους ήχους, από μια σακκούλα που μετέφερε η κυρία Ελευθερία, τις φωνές μιας γειτόνισας που θορυβούσε έξω απ' το μουσείο, την εξάτμιση μιας μοτοσυκλέτας που έτυχε να περάσει μέσα απ' τα ερείπια του κάστρου (;!) και άφησα το υπόλοιπο ως είχε. Νομίζω πως όσοι δουν ολόκληρο το βίντεο θα με δικαιώσουν.