Rib and Sea

Από τον καρδιολόγο Μανώλη Αρ. Χριστουλάκη.

Οι ναυτικοί μας δεν δοκιμάζονται από σκληρές περιπέτειες μόνο όταν βρίσκονται στη γέφυρα, στην κουβέρτα ή στο στόκολο αλλά και στη στεριά, αν η μοίρα το ζητήσει.

Χειρουργικές περιπέτειες και γνωριμία με τον χειρουργό Σοφοκλή Μαυραντώνη.

12 Δεκεμβρίου 1980.

Γνωστός γιατρός της πόλης μας εισάγεται κατεπειγόντως σε μια Κλινική της Αθήνας  για να χειρουργηθεί. Δεν συμπαθεί ιδιαίτερα τις ιδιωτικές Κλινικές αλλά στην απόφασή του βάρυνε το γεγονός ότι στην συγκεκριμένη χειρουργούσε ο γνωστός του από άλλη, παλαιότερη, χειρουργική περιπέτειά του (τον Φεβρουάριο του 1960), που τον έσωσε κυριολεκτικά από του «Χάρου τα δόντια». Μια παραμελημένη «ρήξη σκωληκοειδούς», που προκάλεσε μια «εγκεκυστωμένη» περιτονίτιδα, (ευτυχώς!), παρ΄ολίγο να αποβεί μοιραία για τον φίλο μας.

Τέσσερες ώρες επίπονης επέμβασης και δύο εβδομάδες μετεγχειρητική πορεία ήταν ο απολογισμός εκείνης της, με αίσιο τέλος, περιπέτειας. Την τελευταία φορά τα πράγματα δεν ήταν τόσο δύσκολα. Ο αείμνηστος Σοφοκλής Μαυραντώνης, επί χρόνια βασικό στέλεχος της Κλινικής « Γερουλάνου-Σμπαρούνη», ήταν ένας από τους λίγους δεξιοτέχνες της Χειρουργικής. Στον φίλο μας γιατρό είχε δοθεί η ευκαιρία να τον παρακολουθήσει σε αρκετές επεμβάσεις του. Δεν χειρουργούσε, «κεντούσε »! Μαέστρος στον χειρισμό του «νυστεριού», με τα μαγικά του χέρια, ταχύς και σταθερός, μεστός από γνώσεις, ολοκληρωτικά αφοσιωμένος στην τέχνη του Ιπποκράτη, κέρδιζε την ευγνωμοσύνη των ασθενών του και την εκτίμηση των συναδέλφων του.

Η γνωριμία με τον Καπετάνιο.

Στην διάρκεια της μετεγχειρητικής παραμονής του φίλου μας γιατρού στην Κλινική, τον επισκέπτοντο αρκετοί συγγενείς, φίλοι και γνωστοί. Ιδιαίτερα όμως χαιρότανε τηΝ τακτική πρωϊνή επίσκεψη ενός  φίλου του καπετάνιου. Κάθε πρωί κατεβαίνοντας από τα βόρεια προάστια, που κατοικούσε, περνούσε από την Κλινική, έμενε μαζί του κανένα τέταρτο, μιλούσανε για διάφορα θέματα και χαίρονταν την συνάντησή τους. Ήταν ένας ενδιαφέρων τύπος ναυτικού, με εμπειρίες και ανοιχτό μυαλό. Είχαν γνωριστεί λίγα χρόνια πριν, μέσω ενός εκλεκτού κοινού φίλου, όταν χρειάστηκε να τον συστήσει σε φίλο ορθοπεδικό για την αντιμετώπιση ενός σχετικού προβλήματός του.

Η απουσία του Καπετάνιου.     

Ένα πρωινό περίμενε, όπως πάντα, την επίσκεψή του. Η ώρα περνούσε και ο Καπετάνιος δεν φαινότανε. Αναγκάστηκε να τον πάρει στο αποκλειστικά προσωπικό του τηλέφωνο, στο Γραφείο του, για να μάθει τι συνέβη και γιατί δεν φάνηκε στο καθημερινό πρωϊνό ραντεβού του. "Με συγχωρείς", του λέει, "που δεν πέρασα σήμερα να σε δω, γιατί κάποια επείγουσα υπόθεση με απασχολεί, συγκεκριμένα ένα πλωτό μας στην Σαλαμίνα παρουσίασε κάποιο πρόβλημα και πρέπει να πάω επί τόπου να δω τι συμβαίνει. Να σου πω και την αλήθεια μου", συμπληρώνει, "σήμερα δεν αισθάνομαι καλά τα κέφια μου, γιατί αριστερά στην κοιλιά μου έχω κάτι μικροπονάκια που όσο περνάει η ώρα με ενοχλούν περισσότερο. Πήρα κανα-δυό χαπάκια αλλά δεν είδα καμμιά βελτίωση. Τώρα σε παρακαλώ να κλείσουμε το τηλέφωνο γιατί έχω πολλή δουλειά».

Η ανησυχία του γιατρού.

Ανησύχησε ο φίλος μας ο γιατρός. Πονάκια στην κοιλιά, που σιγά-σιγά δυναμώνουν, δεν είναι καλό σημάδι αυτό, σκέφθηκε. Μετά από λίγη ώρα ξανατηλεφωνεί στον Καπετάνιο και του λέει, γεμάτος αγωνία.
«Καπετάνιε, έλα αμέσως στην Κλινική, κάτι σοβαρό σου συμβαίνει και πρέπει να σε εξετάσει επειγόντως ένας χειρουργός». Ξαφνιάστηκε ο Καπετάνιος μ’ αυτό που του είπε ο γιατρός μας και λέγοντάς του ότι έχει πολλή δουλειά, του έκλεισε το τηλέφωνο.

Τον γιατρό μας άρχισαν να τον ζώνουν τα φίδια! Παίρνει τον κοινό τους φίλο και γεμάτος αγωνία του λέει. «Πάρε τον Καπετάνιο και φέρ΄τονε επειγόντως στην Κλινική, έχει σοβαρό πρόβλημα!». Εκείνος, μη γνωρίζοντας τι είχε περάσει απ΄το μυαλό του φίλου μας γιατρού, του απαντά, μεταξύ σοβαρού και αστείου, «φίλε μήπως σε έχει πειράξει η νάρκωση;». Ομως, μπροστά στη επιμονή του, υποχωρεί και τελικά καταφέρνει και πείθει τον Καπετάνιο να έρθει στην Κλινική.

Ετοιμασία του χειρουργείου.  

Εν τω μεταξύ ο γιατρός μας συναντά  τον χειρουργό, τον αξέχαστο Αντώνη Μαυραντώνη, λέγοντάς του να ετοιμάσει «μεγάλο χειρουργείο» για ένα βαρύ περιστατικό. Ο Μαυραντώνης τον κοιτάζει με απορία και περιέργεια και τον ρωτά πώς έβγαλε τη διάγνωση από τηλεφώνου. «Γιατρέ, του λέει, πρόκειται για μια διάτρηση σκωληκοειδούς, που έχει εξελιχθεί σε περιτονίτιδα, είμαι βέβαιος γι’ αυτό». Ο εκλεκτός μας χειρουργός σταυροκοπιέται, του ξαναρίχνει μια ερευνητική ματιά και τέλος με αρκετή επιφυλακτικότητα συμφωνεί.

Σε λίγο έφτασε ο Καπετάνιος συνοδευόμενος από τον κοινό τους φίλο και με θυμωμένο ύφος τον ρωτά τι τον έπιασε και τον κουβάλησε άρον-άρον στην Κλινική. Τον οδηγεί στον χειρουργό Μαυραντώνη ο οποίος μόλις ξάπλωσε ο Καπετάνιος και του ψηλάφησε την κοιλιά , δίνει εντολή να εισαχθεί ο ασθενής επειγόντως στο Χειρουργείο, ενώ γυρίζοντας στον φίλο μας, του λέει «Γιατρέ έχεις δίκιο».

Η σωτήρια αυτοπεποίθηση και η επιμονή του γιατρού μας.    

Και εκείνος γεμάτος αυτοπεποίθηση και  ιδιαίτερο σεβασμό στο πρόσωπο του χειρουργού, του απαντά ότι το πρόβλημα εντοπίζεται στην αριστερή κοιλία και ότι πρόκειται για «ρήξη σκωληκοειδούς με περιτονίτιδα!». Ήταν η πρώτη φορά στην ιατρική του σταδιοδρομία που έκανε διάγνωση νόσου άσχετης με την ειδικότητά του, και αυτό από... τηλεφώνου!

Η επέμβαση.

Επακολούθησε μια εργώδης, κοπιαστική και πολύωρη επέμβαση, όπου πραγματικά βρέθηκε στην αριστερή κοιλία η ρήξη της σκωληκοειδούς, ενώ όλη η κοιλιά ήταν γεμάτη με αρκετά λίτρα πύου. Ήταν 16 Δεκεμβρίου 1980! Ο αξέχαστος χειρουργός Μαυραντώνης πέτυχε με τις ξεχωριστές ικανότητές του να ένα μεγάλο χειρουργικό άθλο, αντάξιο της φήμης του. Τώρα όμως άρχιζαν τα δύσκολα!

Η μετεγχειρητική πορεία.

Η μετεγχειρητική κατάσταση, του ασθενούς ήταν κρίσιμη, απελπιστική. Τότε ακόμη δεν λειτουργούσε στην Κλινική Μονάδα Εντατικής Θεραπείας και ο ασθενής παρέμεινε νοσηλευόμενος στο δωμάτιό του. Οι μέρες περνούσαν, ο πυρετός ήταν στα ύψη και μαζί μ΄αυτόν η ταχυκαρδία και η εργώδης αναπνοή ταλαιπωρούσαν τον ασθενή. Το προσωπείο του βαρέως πάσχοντος ήταν έκδηλο. Τα χορηγούμενα αντιβιοτικά έδειχναν ότι δεν μπορούσαν να χαλιναγωγήσουν τη λοίμωξη. Η απελπισία και η κατήφεια κυριαρχούσε σ΄όλους. Αποφασίστηκε ν’ αλλάξουνε τα αντιβιοτικά και να δοκιμάσουνε ένα νέο, που μόλις είχε κυκλοφορήσει στην Αμερική. Σε μια σύντονη προσπάθεια, και αεροπορικώς, έγινε δυνατό το νέο αντιβιοτικό να φθάσει σε λίγες ώρες χωρίς, καμμιά καθυστέρηση, στα χέρια των γιατρών. Ήταν η τελευταία τους ελπίδα! Άρχισε η ενδοφλέβια χορήγηση και όλοι περιμένανε το θαύμα! Με αγωνία παρακολουθούσανε στο διάγραμμα την πορεία των δύο καμπυλών, του πυρετού και της καρδιακής συχνότητας. Μια πιθανή διασταύρωση των δύο καμπυλών θα σήμαινε την «σταύρωση» του ασθενούς, τον ερχομό του μοιραίου.

Το εικοσιτετράωρο πέρασε αμφίρροπο, με την αγωνία όλων να φθάνει στο κατακόρυφο. Ο χειρουργημένος βογκούσε, παραμιλούσε, βυθιζότανε παροδικά σε λήθαργο από τη βαριά κατάστασή του, σκορπίζοντας ανησυχία στους συγγενείς και φίλους του. Έδινε τη μάχη ζωής ή θανάτου.

Τα πρώτα ελπιδοφόρα σημάδια.

Η επόμενη ημέρα ξημέρωσε και τα πρώτα ενθαρρυντικά σημεία φάνηκαν να ευνοούν τον βαριά πάσχοντα ασθενή μας. Με την πάροδο των ημερών οι καμπύλες του πυρετού και της ταχυκαρδίας άρχισαν παράλληλα να κάμπτονται και την πέμπτη ημέρα από της χορήγησης του νέου αντιβιοτικού παρουσιάστηκε η πρώτη ομαλοποίηση της κατάστασης του ασθενούς μας. Και το σπουδαιότερο, γουργούρισε η κοιλιά του και ακούστηκε το νικητήριο ..σάλπισμα, που ανακούφισε τους γιατρούς από μια επιπρόσθετη αγωνία. Για πρώτη φορά επικοινώνησε με το περιβάλλον του. Η συγκρατημένη χαρά όλων, μα ιδιαίτερα του χειρουργού Μαυραντώνη, δεν περιγραφότανε. Αναφυλλητά και δάκρυα απερίγραπτης χαράς πλημμύριζαν τα μάτια όλων. Την όγδοη ημέρα η γενική κατάσταση είχε σταθεροποιηθεί.Η ζωή είχε νικήσει τον θάνατο! Ήταν ένα θαύμα!

Η νέα ζωή.

Την παραμονή του Νέου Έτους ο ασθενής φίλος μας έφυγε, προς μεγάλη χαρά και ικανοποίηση όλων, για το σπίτι του στα βόρεια  προάστια, όπου και εόρτασε αντί για το Νέο Έτος την... ανάστασή του!

Μια οφειλομένη εξήγηση.
                  
Οφείλω, όμως, να δώσω μια εξήγηση γιατί και πώς μέσα από ένα τηλεφώνημα έβγαλε ο φίλος μας ο γιατρός την διάγνωση της ρήξεως της σκωληκοειδούς. Υπάρχουν στιγμές στη ζωή ενός γιατρού, που ξαφνικά και αναπάντεχα μια μικρή σπίθα φωτίζει τη σκέψη του και τον οδηγεί στον ορθό δρόμο μιας διάγνωσης ενός δύσκολου ιατρικού περιστατικού. Εκείνη τη χρονική στιγμή ήταν ο μόνος που ήξερε ότι ο φίλος μας Καπετάνιος είχε ολική αναστροφή των σπλάγχνων! Καρδιά, συκώτι, σπλήνα, έντερα ήταν όλα στην αντίθετη πλευρά, είχαν πλαστεί αντί για δεξιά, αριστερά και τανάπαλι. Ηταν για κείνον θέμα απλής λογικής. Αυτό για μια και μοναδική φορά στη ζωή του. Και να σκεφθεί κανείς ότι από στενά συγγενικό πρόσωπο του Καπετάνιου είχε διαγνωσθεί ρήξη του αριστερού ορθού κοιλιακού μυός εξ αιτίας της γυμναστικής, που έκανε κάθε πρωί ο Καπετάνιος μας και του είχαν χορηγηθεί αντισπασμωδικά και παυσίπονα φάρμακα!

Η ζωή συνεχίζεται.

Ο φίλος Καπετάνιος ζει και βασιλεύει, χαίρεται την ζωή του, την οικογένειά  του, τα παιδιά και τα εγγόνια του και την τεράστια εφοπλιστική επιχείρηση που απέκτησε. Κι όλα αυτά από ένα «φίλο» γιατρό που τον έσωσε ακριβώς πάνω στο χείλους του τάφου! Γιατί, κακά είναι τα ψέματα. Αν ο γιατρός μας, με τη διαίσθησή του και την επιμονή του, δεν οδηγούσε τον Καπετάνιο μας στο Χειρουργείο, τότε θα είχε μπαρκάρει για το τελευταίο ταξίδι του και κανείς πια δεν θα τον θυμότανε μετά από 28 χρόνια. Άραγε, αυτός θυμάται ;