Rib and Sea

Κείμενο - Φωτογραφίες - Βίντεο : Ιωσήφ Παπαδόπουλος.

Η αποθέωση και απομυθοποίηση του ελεύθερου camping και του γυμνισμού.

Θα πρέπει κατ' αρχάς να ομολογήσω ότι ήταν λάθος μου να επιλέξω τη Γαύδο σαν Αυγουστιάτικο προορισμό. Θα έλεγα, μάλιστα, ότι το γνώριζα αυτό εκ των προτέρων, έχοντας ακούσει τις προειδοποιήσεις άλλων επισκεπτών που είχαν πάει στη Γαύδο τον Αύγουστο. Αν δεν έχεις όμως προσωπική αντίληψη του τι ακριβώς συμβαίνει τον Αύγουστο στη μικρή αυτή κουκίδα του χάρτη, που σηματοδοτεί το νοτιότερο άκρο της Ελλάδας και της Ευρώπης, ό,τι και αν γράψεις δεν θα ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα.

Τρεις φορές είχα φθάσει μέχρι τη Γαύδο στο παρελθόν. Όλες με μεταφορικό μέσον κάποιο φουσκωτό σκάφος και όλες εκτός καλοκαιριού. Ήταν λοιπόν μια ξεχωριστή εμπειρία να πάω αυτή τη φορά ως εκεί με το αυτοκινούμενο, κάνοντας χρήση δύο ακτοπλοϊκών δρομολογίων. Ένα που συνδέει τον Πειραιά με τα Χανιά και ένα που συνδέει την Παλαιόχωρα ή, εναλλακτικώς, τη Χώρα Σφακίων ή τη Σούγια με τη Γαύδο. Η "ΑΝΕΚ LINES", που σαν χορηγός των "Rib and Sea" και "Camper Life" μάς ταξίδευεσε δωρεάν μέχρι τα Χανιά, και οι "παντόφλες" της "ΑΝΕΝΔΥΚ FERRIES", που μας μετέφεραν "demi pension" από την Παλαιόχωρα στον Καραβέ της Γαύδου. Και λέω "demi pension" γιατί η "ΑΝΕΝΔΥΚ" ενέκρινε κατά το ήμισυ το αίτημά μου για δωρεάν μετάβασή μας στη Γαύδο, παρέχοντας δωρεάν τα εισιτήρια για δύο άτομα, συνολικού κόστους 80 περ. ευρώ, χρεώνοντάς μας όμως κανονικά με 225 περ. ευρώ για τη μεταφορά του αυτοκινούμενου! Για μια απόσταση 30 ν. μιλίων δηλαδή - τόσο απέχει η Παλαιόχωρα από τη Γαύδο - ο ιδιοκτήτης ενός αυτοκινούμενου τροχόσπιτου μήκους 7 μέτρων θα πρέπει να καταβάλλει 225 ευρώ, συμπεριλαμβανομένης της επιστροφής! Και μιλάμε πάντοτε για επιδοτούμενα από το κράτος δρομολόγια, λόγω του ότι η συγκεκριμένη γραμμή θεωρείται "άγονη". Αυτά όμως έχουν τα μονοπώλια...

Το "ΣΑΜΑΡΙΑ Ι" και ο καπτα Παύλος Μαυριγιαννάκης http://www.ribandsea.com/face/2466-o-kapetan-paylos-mavrigiannakis-stin-agoni-grammi-tis-gaydou, που μας φόρτωσαν στην Παλαιόχωρα, μας έκαναν πρώτα μια "περατζάδα" από τη Σούγια και την Αγία Ρουμέλη, προτού φθάσουμε στο λιμάνι Καραβέ της Γαύδου πέντε περίπου ώρες αργότερα. Αναγκαίες, θα έλεγε κανείς, ενδιάμεσες στάσεις αφού η μεν Σούγια εξυπηρετεί αυτούς οι οποίοι έρχονται από το Ρέθυμνο και το Ηράκλειο, η δε Αγία Ρουμέλη, στην οποία δεν φθάνει αυτοκινητόδρομος, είναι η κατάληξη των περιπατητών του φαραγιού της Σαμαριάς. Και δεν είναι λίγοι αυτοί. Η Αγία Ρουμέλη, άλλωστε, αναπτύχθηκε τουριστικά ακριβώς λόγω του φαραγγιού της Σαμαριάς και της μεγάλης προβολής που έχει αυτό αποκτήσει διεθνώς.

Και ενώ κατά την διάρκεια του χειμώνα ο χώρος φόρτωσης των δύο F/B φαίνεται πως είναι περισσότερο από ικανοποιητικός για τις ανάγκες μεταφοράς των εμπορευμάτων και των κατοίκων της Γαύδου, τους καλοκαιρινούς μήνες ο χώρος αυτός μοιάζει να είναι πολύ μικρός, με αποτέλεσμα να μη βρίσκει κανείς εισιτήριο για το αυτοκίνητό του αν δεν φροντίσει να κάνει την κράτηση εγκαίρως. Από την άλλη θα έλεγα ότι δεν χρειάζεται να πάρει κανείς αυτοκίνητο στη Γαύδο. Οι αποστάσεις άλλωστε είναι μικρές και ένα δίτροχο θα ήταν υπερ-αρκετό. Γιατί πήραμε εμείς το αυτοκινούμενο; Οι λόγοι είναι προφανείς...

Καταπλέοντας στο λιμάνι της Γαύδου, τον Καραβέ, έφερα άθελά μου στη μνήμη τον παλιό γυμνό προβλήτα που κάθε άλλο παρά λιμάνι μπορούσε να χαρακτηριστεί. Η κατάσταση έχει πια βελτιωθεί. Οι νέες εγκαταστάσεις εξυπηρετούν τις ανάγκες ελλιμενισμού των πλοίων αλλά και την φόρτωση και εκφόρτωση επιβατών και οχημάτων, με αποτέλεσμα η εικόνα να έχει αλλάξει δραματικά. Ένα μίνι μάρκετ, λίγα ενοικιαζόμενα δωμάτια, ένα καφενείο και ένα εστιατόριο συμπληρώνουν την εικόνα του λιμανιού.

Η Γαύδος δεν είναι πια το ερημονήσι άλλων εποχών. Καραβιές φθάνουν οι τουρίστες τον Ιούλιο και τον Αύγουστο, ενώ λεωφορεία περιμένουν να τους μεταφέρουν στις παραλίες του νησιού. Η συντριπτική πλειοψηφία των τουριστών είναι πάντως φανατικοί οπαδοί του ελεύθερου camping και του γυμνισμού και κατακλύζουν, κυρίως, τις παραλίες του Σαρακήνικου, του Άϊ Γιάννη και του Κόρφου αφού κοντά σ' αυτές υπάρχουν εστιατόρια και μίνι μάρκετς από τα οποία οι κατασκηνωτές αγοράζουν ό,τι χρειάζονται για την διαβίωσή τους κάτω απ' τη σκιά των κέδρων. Και ας μη φανταστεί κανείς ότι αγοράζουν σπουδαία πράγματα. Χαρτί υγείας και εμφιαλωμένο νερό, κατά κύριο λόγο, άντε και λίγο ψωμί, τυρί και λίγα φρούτα.

Ρώτησα την δήμαρχο της Γαύδου, Γκέλυ Καλλίνικου, την οποία είχα γνωρίσει το 2010 όταν έφτιαχνε κεραμικά στην Άμπελο, αν αυτό το είδος τουρισμού ήταν επιλογή της ίδιας και των κατοίκων του νησιού. "Δεν έχουμε άλλη επιλογή προς το παρόν Ιωσήφ. Δεν υπάρχουν κτιριακές υποδομές στη Γαύδο ώστε να μπορέσουν να φιλοξενήσουν το αυξανόμενο τουριστικό ρεύμα του καλοκαιριού. Θα δούμε τι μπορεί να γίνει στο μέλλον. Κάνω ήδη κάποιες επαφές, αλλά επίτρεψέ μου να μην ανοίξω όλα τα χαρτιά μου αυτή τη στιγμή. Όταν θα έχω κάτι συγκεκριμένο να σου πω, θα σου τηλεφωνήσω".

Η Γαύδος, πάντως, είναι προικισμένη απ' τη Φύση. Με πολλές και αξιόλογες, ανάλογα με το μέγεθός της, αμμουδερές παραλίες, πολλά και καλά χαραγμένα και σκιερά μονοπάτια, δάση κέδρων και πεύκων, αμμόλοφους και εκπληκτική θάλασσα. Είναι ωστόσο πολύ διαφορετική αν την δει κανείς το φθινόπωρο και ιδίως την άνοιξη. Τις μυρωδιές των λουλουδιών, που κατακλύζουν τους αμμόλοφους την άνοιξη, τις αντικαθιστούν τον Αύγουστο οσμές απροσδιόριστης προέλευσης διανθισμένες με ολίγον από... χαρτί τουαλέτας. Είναι αυτό ακριβώς που γράφω στην επικεφαλίδα αυτού του άρθρου : Η αποθέωση και απομυθοποίηση του ελεύθερου camping και του γυμνισμού. Αυτό, νομίζω, τα λέει όλα...

Η μοναδική παραλία, και η πιο όμορφη ίσως, που δεν κατακλύζεται από σκηνίτες, είναι η παραλία του Ποταμού. Προφανώς η μεγάλη απόσταση που την χωρίζει από τον "πολιτισμό" και τα μίνι μάρκετς, επιδρά ανασταλτικά στην επιθυμία των τουριστών να φθάσουν φορτωμένοι ως εκεί και να πρέπει, όταν μείνουν από εφόδια, να ανηφορίσουν το μονοπάτι, που μοιάζει περισσότερο με Γολγοθά κάτω από τον καυτό Αυγουστιάτικο ήλιο, προκειμένου να φθάσουν στο πλησιέστερο μίνι μάρκετ.

Καθώς κατηφόριζα το μονοπάτι που ξεκινά από την Άμπελο, θυμήθηκα τα λόγια του Αυστριακού φίλου μου Rudolf, ο οποίος έρχεται κάθε χρόνο στα μέσα του Σεπτέμβρη στη Γαύδο και μένει μέχρι τα μέσα του Οκτώβρη. Μου λέει λοιπόν πάντα σε σπασμένα ελληνικά: "Να πας στον πόταμος Γιόσιφ, στον πόταμος...". Και είχε δίκιο που επέμενε. Το τοπίο κατεβαίνοντας αποζημιώνει τον περιπατητή. Το μονοπάτι διατρέχει μια περιοχή όπου κυριαρχούν οι κέδροι, ενώ δεξιά ορθώνονται οι παράξενοι βραχώδεις σχηματισμοί του βουνού και κάτω αριστερά απλώνεται το απέραντο γαλάζιο της θάλασσας και η αμμουδιά. Στο κατέβασμα βέβαια είναι όλα καλά. Στην επιστροφή αρχίζουν τα δύσκολα, ιδίως αν επιλέξει κανείς να επιστρέψει μέσα στη ντάλα του μεσημεριού.

Το χρώμα της άμμου στην παραλία του Ποταμού διαφέρει από αυτό των υπολοίπων παραλιών του νησιού και μοιάζει περισσότερο με το χρώμα που έχουν τα κεραμίδια. Αλγεινή εντύπωση δημιουργούν τα δύο πέτρινα "πηγάδια" που είναι γεμάτα με σακκούλες σκουπιδιών περιμένοντας κάποιο απορριμματοφόρο (ποιο άραγε;) να τα μαζέψει. Είναι το τίμημα μιας ελεύθερης και ανεξέλεγκτης κατασκήνωσης που, σε συνδυασμό με την έλλειψη κατασκηνωτικής παιδείας, μετατρέπει έναν επίγειο παράδεισο σε... χωματερή. Μέχρι εδώ φθάνει πάντως το ταχύπλοο που εκτελεί δρομολόγια αποπλέοντας από τον Καραβέ, εφ' όσον ο καιρός το επιτρέπει, λαμβανομένου υπ' όψιν ότι η παραλία κοιτάζει στον Μαίστρο. Θέλω να πιστεύω πως όταν ο καιρός είναι ευνοϊκός και το ταχύπλοο προσεγγίζει στην παραλία, το πλήρωμά του παίρνει μαζί και τα σκουπίδια...

Στο μέσο περίπου της επιστροφής υπάρχει διακλάδωση με άλλο μονοπάτι που φεύγει δεξιά. Η πινακίδα λέει "Μπο". Υποθέτει κανείς ότι πρόκειται σίγουρα για μια ακόμη αμμουδερή παραλία. Αν και ελαφρώς κουρασμένος και κατα-ιδρωμένος, αποφάσισα από περιέργεια να περπατήσω ως εκεί. Άνθρακες όμως ο θησαυρός. Δεν υπάρχει παραλία αλλά ένα βραχώδες επίπεδο "μπαλκόνι" που περισσότερο μοιάζει με αποβάθρα για το ρίξιμο του καταπέλτη της παντόφλας! 

Ο φάρος δεσπόζει σε ένα ύψωμα κοντά στο χωριό Άμπελος. Η γαλλική εταιρεία των Οθωμανικών Φάρων, σε υψόμετρο 360 μ., κατασκεύασε το 1880 έναν περιστρεφόμενο φάρο, για διευκόλυνση των πλοίων που περνούσαν μεταξύ της Κρήτης και της Γαύδου. Ήταν ένας ισχυρός φάρος λευκών αναλαμπών οι οποίες, με αίθριο μεν καιρό φαίνονταν από απόσταση 42 μιλίων, αλλά όταν τα σύννεφα κάθονταν στην κορυφή του βουνού τον απέκρυπταν εντελώς!

Ο φάρος λειτουργούσε με πετρέλαιο και φυτίλι, ενώ ήταν ο δεύτερος, μετά από αυτόν της Γης του Πυρός, σε ορατότητα και κατασκευή! Απασχολούσε γύρω στα 10 άτομα, επιστάτες και φαροφύλακες. Είχαν κατασκευαστεί πολλά σπίτια γύρω από τον φάρο που χρησιμοποιούνταν σαν αποθήκες καυσίμων και κατοικίες για τον εκάστοτε επιστάτη και τους φαροφύλακες. Τον Μάϊο του 1942 οι Γερμανοί τον βομβάρδισαν και καταστράφηκε κατά το μεγαλύτερο μέρος του. Σπίτια και φάρος από τα βομβαρδισμένα καύσιμα ανατινάχθηκαν στον αέρα. Η ανακατασκευή του όμως ολοκληρώθηκε, εδώ και δεκατρία περίπου χρόνια, με κονδύλια από το Περιφερειακό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Κρήτης. Δεν εξυπηρετεί βεβαίως πια τον σκοπό για τον οποίο δημιουργήθηκε. Παραμένει όμως εκεί καλοδιατηρημένος για να ξυπνάει μνήμες. Ο φάρος, σήμερα, λειτουργεί και ως καφετέρια κατά τη διάρκεια της θερινής περιόδου. Το συγκρότημα περιλαμβάνει επίσης ένα μουσείο για την ιστορία του φάρου με αίθουσες φωτογραφιών και παλιό εξοπλισμό. Η βάση του παλιού φωτιστικού, η οποία ήταν κτυπημένη απ' τα αεροπλάνα, τοποθετήθηκε σε μια μεριά κοντά στον φάρο, για να τη βλέπει ο κόσμος. Σήμερα ο φάρος αποτελεί ένα από τα αξιοθέατα του νησιού με καταπληκτική θέα στο πέλαγος, την ενδοχώρα του νησιού και το ηλιοβασίλεμα.

Στην Άμπελο κυκλοφορούν πια μόνο κατσίκια, κότες και φαντάσματα, με μοναδική εξαίρεση τον φύλακα του φάρου και διαχειριστή του καφενείου του, τον μικρό του γιο και την ηλικιωμένη μητέρα του. Ακόμη και η Γκέλυ Καλλινίκου, η σημερινή δήμαρχος του νησιού, που την είχα συναντήσει το 2010 στην Άμπελο, μετακόμισε στο Καστρί. Το 2010 που πήγα τελευταία φορά στη Γαύδο, πρόλαβα να πάω με το ηλεκτρικό πατίνι μου μέχρι τον φάρο. Έβρεχε θυμάμαι εκείνη την ημέρα. Η πόρτα του φάρου ήταν κλειστή, από κάποιο μισάνοικτο παντζούρι όμως ακούγονταν φωνές μωρού που έπαιζε με κάποιο παιγνίδι. Τόλμησα να φωνάξω : "Είναι κανείς εδώ;". Και τότε άνοιξε το παράθυρο και εμφανίστηκε η... Παναγία να κρατάει στα χέρια της τον Ιησού! Έτσι μου φάνηκε πως έμοιαζε η γαλλιδούλα σύζυγος του φαροφύλακα που μου άνοιξε τελικώς την πόρτα για να βιντεοσκοπήσω το εσωτερικό του φάρου. Εξωπραγματικά όμορφη κοπέλλα που, όπως έμαθα, έφυγε αργότερα απ' το νησί...

Στην παραλία του Λαυρακά μπορεί να πάει κανείς με τα πόδια, ακολουθώντας το αμμουδερό μονοπάτι που ξεκινάει στο δυτικό τελείωμα της παραλίας του Άϊ Γιάννη. Ο Λαυρακάς και το Σαρακήνικο είναι οι μοναδικές παραλίες της Γαύδου που διαθέτουν νερό, γι' αυτό και είναι ιδιαιτέρως δημοφιλείς. Μια ντουζιέρα εξυπηρετεί τις ουρές των κατασκηνωτών στο ανατολικό άκρο του Σαρακήνικου, ενώ το νερό ενός πηγαδιού ανακουφίζει τις ανάγκες των κατασκηνωτών του Λαυρακά στο μέσον περίπου της παραλίας. Ρωτάω δύο κοπέλλες που γεμίζουν εκείνη την ώρα τα μπουκάλια τους : "Is it drinkable?". "They said so!", απάντησε η πρώτη. "It's going to be drinkable if you survive!", της απάντησα, ενώ εκείνη ξέσπασε σε γέλια...

Ένα από τα πολλά μονοπάτια, το πιο ενδιαφέρον ίσως, είναι αυτό που ξεκινά απ' τον Κόρφο και καταλήγει μετά από τέσσερα υπέροχα "πράσινα" χιλιόμετρα στην Τρυπητή, το νοτιότερο σημείο της Γαύδου και, κατ' επέκτασιν, της Ελλάδας και της Ευρώπης. Στο ίδιο σημείο καταλήγει και το μονοπάτι που ξεκινά απ' τα Βατσιανά, δεν συνιστάται όμως γιατί είναι  απότομο και κουραστικό, μολονότι είναι πιο σύντομο. Και ενώ, φθάνοντας στην παραλία της Τρυπητής, ετοιμαζόμουν να βιντεοσκοπήσω τη λιμνοθάλασσα, εξεπλάγην όταν την είδα ξερή σαν την έρημο Σαχάρα! Σημάδι της ανομβρίας, προφανώς, για την οποίαν όλοι στο νησί παραπονιούνταν φέτος.

Η καρέκλα των Ρώσσων ήταν πάντως ακόμη εκεί. "Relax and smile", προτρέπουν τους περιπατητές τα δύο μπράτσα της τεράστιας καρέκλας, ενώ στην πλάτη της είναι χαραγμένες οι λέξεις : "southern point of Europe". Πρέπει βεβαίως να σκαρφαλώσει κανείς για να μπορέσει να καθίσει επάνω της, ενώ ακόμη και ένας άνδρας ύψους 1,90 μ. μοιάζει κάτοικος της Λιλιπούπολης μπροστά της! Μια καρέκλα που έχει γίνει σχεδόν το σήμα κατατεθέν της Γαύδου, με την παρέα των Ρώσσων, που κατοικούν εδώ και χρόνια κοντά στα Βατσιανά, να καυχώνται ότι έχουν την πατρότητα κατασκευής της. Δείτε εδώ την συζήτηση που είχα μαζί τους : http://www.ribandsea.com/face/2491-oi-rosoi-tis-gaydou

Η εικόνα, σε όποια παραλία της Γαύδου και αν πήγαμε, όπου κι' αν περπατήσαμε, ήταν πανομοιότυπη. Γυμνά μαυρισμένα σώματα ξεπηδούσαν ανάμεσα απ' τους κέδρους, περιφέρονταν στην αμμουδιά και έπαιζαν με το κύμα. Οι κέδροι, επάνω στους αμμόλοφους, μέχρι εκεί που φθάνει το μάτι, φιλοξενούσαν αντίσκηνα, μαντήλια και αιώρες. Όμορφα ημίγυμνα κορίτσια μετέφεραν στους ώμους εμφιαλωμένα νερά. Ένα απέραντο ελεύθερο camping που δεν βιάζει όμως τόσο έντονα το μάτι και την αισθητική, όπως αυτό που ζήσαμε προ ημερών στην Ανάφη και στην οποία θα αναφερθώ στο επόμενο ταξιδιωτικό μου. Αν όμως έχει κάποιος την επιλογή ή την ατυχία να φθάσει στη Γαύδο καταμεσής στον Αύγουστο και δεν έχει φροντίσει να πείσει κάποιον να κάνει "booking" ένα κέδρο για λογαριασμό του, θα είναι καταδικασμένος να κοιμηθεί κάτω απ' τα άστρα. Και, εντάξει, το βράδυ αυτό αντέχεται, το μεσημέρι όμως, όταν ο ήλιος καίει τα πάντα; Εμείς πάντως, σαν γνήσιοι τσιγγάνοι πολυτελείας, περιφερόμασταν το πρωί στο νησί, πότε με το παπί και πότε με τα πόδια, και επιστρέφαμε για φαί και ύπνο στο αυτοκινούμενο... 

Η Γαύδος είναι πλέον ένας τόπος όπου οι σκηνίτες, οι γυμνιστές και οι διακινητές ουσιών έχουν τον πρώτο λόγο, με το πέρας της κυριαρχίας τους επάνω στο νησί να είναι αμφίβολο...

Ευχαριστούμε την "ANEK LINES" για την δωρεάν μετάβασή μας στα Χανιά και την "ΑΝΕΝΔΥΚ FERRIES" για την παροχή δύο δωρεάν εισιτηρίων για τη Γαύδο, ευελπιστώντας ότι στο επόμενο ταξίδι θα μας προσφέρει και το εισιτήριο δωρεάν μεταφοράς για το αυτοκινούμενο.